در گفت وگو با ال مور تشریح شد
نحوه حمایت بیمارستان ها از بیماران نیازمند
به گزارش ال مور، رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت ضمن ارائه توضیحاتی درباره ی نحوه فعالیت واحدهای مددکاری اجتماعی بیمارستانی، در عین حال به ردیف بودجه محدود وزارت بهداشت در این عرصه اشاره نمود و اظهار داشت: ردیف بودجه نیازمندان در وزارت بهداشت محدود است و گاهی سهم خیرین دراین زمینه با بودجه سیستم سلامت برابری می کند.
دکتر سید محمد حسین جوادی در گفت و گو با ایسنا، درباره ی خدمات مددکاری اجتماعی در نظام سلامت، اظهار داشت: با توجه به این که در جامعه ما در وضعیت فعلی، مشکلات اقتصادی بیش از سایر مشکلات مهم تلقی می شود، مددکاران اجتماعی بیشتر در زمینه موضوعات اقتصادی از بیماران حمایت می کنند؛ درحالی که برمبنای مطالعات انجام شده کمتر از ۲۰ درصد خدمات مددکاران اجتماعی در زمینه حمایت اقتصادیست. برمبنای سند اعتبار بخشی بیمارستان ها، پشتیبانی از گروههای لطمه پذیر و پرخطر بر عهده مددکاران اجتماعی است؛ حال تصور کنید در بیمارستان ها گروههای پرخطر شامل چه کسانی می شوند؟
کدام بیماران نیازمند خدمات مددکاری بیمارستانی هستند؟ وی ادامه داد: بیمارانی که گرفتار کودک آزاری شدند، کسانی که تجربه خشونت خانگی دارند، بیمارانی که سوء مصرف مواد مخدر دارند، بیمارانی که مبادرت به خودکشی کردند، مادران حامله پرخطر (مصرف کنندگان مواد مخدر)، کسانی که نزاع و درگیری داشتند، افراد بی خانمان، کسانی که گرفتار اختلالات سایکوتیک هستند، بیماران مجهول الهویه، بیماران صعب العلاج و... نیازمند حمایت ویژه ترخیص و بعد از ترخیص هستند که مددکاران باید آنرا انجام دهند.
حمایت از بیمار حین بستری و بعد از ترخیص او افزود: معنای حمایت مددکاران اجتماعی از بیمار در بیمارستان ها و مراکز درمانی یعنی این که مجموعه ای از خدمات شامل ارزیابی روانی و اقتصادی، مشاوره فردی، آموزش خانواده، حمایت یابی، مداخله در بحران و... به فردی که نیازمند این جنس از کمک است ارائه شود. بطور کلی مددکاری اجتماعی بیمارستان، مدیریت مورد می کند و بیماران را چه هنگام بستری بودن و چه بعد از ترخیص مورد حمایت قرار می دهند.
نحوه جذب حمایت برای همراه سرای بیماران وی ادامه داد: به عنوان مثال در بعضی موارد ممکنست فرد همراه بیمار نیاز به اقامت در همراه سرا داشته باشد که مددکار اجتماعی ما با حمایت یابی ها، اسکان این افراد در همراه سراها را انجام می دهد. یا ممکنست در موارد کودک آزاری با مراجع قضایی هماهنگی هایی صورت گیرد که مددکار اجتماعی در عین آموزش به خانواده با سیستم قضایی هم هماهنگ می شود که اگر نیاز است کودک بعد از ترخیص در مکانی خارج از محل زندگی خانواده ساکن شود، این امکان فراهم باشد.
وی با اعلان اینکه دو سیاست در ارتباط با همراه سراها وجود دارد، توضیح داد: سیاست اول این بود که برای بیمارستان هایی که مراجعات زیادی دارند، همراه سرا دایر شود که ۸۰ همراه سرا هم دراین زمینه وجود داشت و این امر نکات مثبت و منفی زیادی داشتند. سیاست دیگر این بود که بیاییم از ظرفیت خیریه ها استفاده نمائیم و از هتل ها و NGOها برای اسکان خانواده های بیماران استفاده نمائیم. در همراه سرای آنلاین که با خیریه "رها" همکاری می نماییم سال قبل ۸۰ هتل و مهمانسرا در ۳ استان که بیشترین مراجعات را داشتند شامل تهران، خراسان رضوی و فارس این کار انجام شد. برای سال جاری نیز اسکان نزدیک ۵۵ هزار نفرشب را در تهران پوشش دادیم.
تدوین استانداردهایی برای دربرگیری بیماران بیشتر رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، اظهار داشت: مجموعه این مداخلات برمبنای استانداردهایی تدوین شده است؛ استاندارد ارزیابی خانوادگی _ اجتماعی بیمار، استاندارد مددکاری اجتماعی و خدمات تعاملی نگارش شده است تا به عنوان مثال در یک مورد بیمار مجهول الهویه که پروسه پیچیده ای دارد بتوان از پس کار برآمد. برای یک مورد بیمار مجهول الهویه باید مراحل مختلفی را در بیمارستان، خارج از بیمارستان، هماهنگی حمایت بیمه ای و... صورت گیرد. یک فرد بی خانمان یا مجهول الهویه که یک تخت بستری را اشغال می کند می تواند تا مدت ها روی دوش سیستم سلامت بار هزینه ای داشته باشد ولی مددکاران اجتماعی زمینه ورود این افراد به جامعه و خانواده را فراهم می کنند.
نقش حمایت های چندمنظوره مددکار از بیماران او با اشاره به این که هر یک از گروه هایی که نیازمند خدمات مددکاری اجتماعی هستند پروتکل خاص خودرا دارند، اظهار داشت: بطورمثال در یک مورد مبادرت به خودکشی سه نفر شامل روانپزشک، مددکار اجتماعی و روانشناس باید بیمار را بررسی نمایند چون موضوع خودکشی تنها معضل جسمی نیست و ابعاد روانی هم دارد، ممکنست یک نفر به سبب عدم انسجام خانواده خودکشی کرده باشد پس اگر او را تحت درمان قرار می دهیم باید مسائل خانوادگی او را هم شناسایی و مرتفع نماییم. فرد نباید به همان منوال قبل به خانواده بازگردد که اگر خدایی نکرده باردیگر مبادرت به خودکشی کرد، موفق شود و جان خودرا از دست دهد. در حقیقت این بیان کننده لزوم نقش حمایت های چندمنظوره مددکار از بیماران است.
پیشگیری از بستری مجدد با مداخلات مددکاری وی با اشاره به این که بخش عمده ای از مددکاری اجتماعی ما جنبه کیفی دارد، اظهار داشت: همین سبب می شود خدمات ما آنچنان که باید به چشم نیاید، اما می دانیم که اقداماتی از این دست سبب تقویت آرامش بیماران و خانواده ها می شود. مداخله مددکاران موجب پیش گیری از بستری مجدد در بیمارستان ها می شود که این امر در بیماران دارای اختلال روانی مزمن بیش از سایرین مشهود است.
او افزود: بیماران روانی مزمن سالی ۴ یا ۵ بار به بیمارستان ها باز میگردند اما مداخلات مددکاری اجتماعی سبب می شود میزان بازگشت تقلیل یابد و نهایتاً سالی یک یا دوبار بستری شود. مددکاران ما بعد از ترخیص بیماران را شبکه سازی می کنند؛ یعنی حمایت های اجتماعی را بسیج می کنند تا این فرد با آن انگیزه ای که دارد در جامعه و خانواده پذیرفته شود و باردیگر به بیمارستان بازنگردد. در نهایت این امر سبب افزایش نرخ رضایت مندی خدمت گیرندگان می شود.
پیگیری بعد از ترخیص عامل کاهش هزینه ها وی در پاسخ به این پرسش که بیمار نیازمند به پیگیری های بعد از ترخیص تا چه مدت دنبال می شود؟، توضیح داد: پروتکل مددکاری اجتماعی در حیطه توانبخشی برای بیماران مزمن یک بازه زمانی مشخص را قید کرده است و پروسه پیگیری مشخص است. تا مدتی بازدید منزل توسط مددکار اتفاق می افتد و پس از آن پیگیری تلفنی و در نهایت اتصال فرد به NGO ها، خیریه ها، سازمان های حمایتی، جمعیت هلال احمر و... باید صورت گیرد. یکی از با اهمیت ترین اقدامات مددکار اجتماعی جذب و شبکه سازی حمایت ها است تا بتواند در کاهش بازگشت بیمار به بیمارستان موفق عمل کند که در نهایت خروجی این کار موجب کاهش هزینه های تحمیلی به سیستم سلامت می شود.
دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی با همت مددکاران رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت با تأکید بر این که مداخله مددکاری اجتماعی موجب افزایش دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی می شود، اشاره کرد: مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت در زمینه مراکز درمانی کمتر مورد توجه است و بیشتر به جنبه های جسمی فکر می شود که این سبب می شود تاثیرگذاری خدمات مددکاری اجتماعی کمتر به چشم بیاید البته؛ سیستم سلامت طی سالیان اخیر در جذب نیروی انسانی مددکاری و تربیت این افراد توجه ویژه تری داشته است اما این توجه باید افزایش یابد.
لزوم جذب مددکاران متخصص برای بهبود استانداردها وی درباره ی نحوه جذب مددکاران اجتماعی برای اشتغال در بیمارستان ها، بیان کرد: قبلا شاخص تعداد مددکار به تخت، برای هر ۲۰۰ تخت بستری یک مددکار بود که حالا به استاندارد ۷۴ تخت و یک مددکار رسیده ایم اما، بازهم متناسب با نوع بیماری این استاندارد متفاوت است؛ به عنوان مثال در بیمارستان های روانپزشکی هر ۲۰ تخت یک مددکار اجتماعی لازم دارد یا در بیمارستان های آنکولوژی کودکان هر ۱۰ تخت یک مددکار اجتماعی نیاز دارد اما در بیمارستان های عمومی این عدد بین ۷۰ تا ۸۰ متغیر است. البته نیاز به جذب مددکاران بیشتری داریم.
وی با تأکید بر لزوم جذب مددکار متخصص در نظام سلامت، اظهار داشت: تا سه سال قبل گروههای مختلف مانند روانشناسان، فارغ التحصیلان رشته علوم اجتماعی و... در پست مددکاری اجتماعی بیمارستان ها جذب می شدند اما اکنون سه سال است که برمبنای آزمون ها، تنها مبادرت به جذب کسانی می نماییم که مددکاری اجتماعی خوانده باشند و پس از آزمون هم می بایست تحت مصاحبه تخصصی قرار گیرند که این یکی از نقاط قوت کار است.
برنامه ریزی افزایش ۱۵ درصدی در جذب مددکاران طی ۵ سال وی ادامه داد: پیرو برنامه ریزی های معاونت درمان و معاونت توسعه وزارت بهداشت مقرر شده است که تا طی ۵ سال آینده سالی ۱۵ درصد افزایش در جذب مددکاران داشته باشیم که در این مورد باید سازمان برنامه و بودجه به کمک ما بیاید که به استانداردهایی که پیش بینی کرده ایم، برسیم. در حال حاضر حدود ۶۵۰ بیمارستان دولتی در کشور وجود دارد که ۱۱۵۰ مددکار اجتماعی در این بیمارستان ها مشغول به کار هستند. نیمی از این افراد قرارداد رسمی یا پیمانی دارند و نیم دیگر نیز بصورت شرکتی و طرحی فعالیت می نمایند.
برنامه ریزی برای تربیت مددکار متخصص حوزه سلامت جوادی افزود: در کارسنجی های انجام شده باید متناسب با نیاز خدمت کار صورت گیرد، اگر این استانداردها رعایت شود تا حد زیادی آمایش سرزمینی را هم پوشش می دهد ولی ما در مناطق کمتر برخوردار گاهی نیروی تربیت شده مددکاری اجتماعی نداریم. بنا بر این تصمیم گرفتیم دانشگاه های تربیت کننده مددکار اجتماعی در سیستم سلامت را توسعه دهیم. ۱۰کلان منطقه در سیستم سلامت داریم و برنامه ریزی کرده ایم که در این کلان مناطق، مددکار اجتماعی حوزه سلامت تربیت نماییم. می خواهیم در پنج سال آتی بتوانیم نیاز خود به نیروی مددکار اجتماعی را از دانشگاه های علوم پزشکی تامین نماییم تا تربیت تخصصی و دقیقی اتفاق بیفتد.
او در بخش دیگری از سخنان خود درباره ی نوع خدماتی که مددکاران اجتماعی در بیمارستان های سوختگی انجام می دهند به ایسنا اظهار داشت: پروتکل جامع خدمات مددکاری اجتماعی به شکل پایه برای تمام بیمارستان ها اجرا می شود. اما متناسب با نوع تک تخصصی بودن بیمارستان، پروتکل مددکاری متفاوت هم تعریف می شود که این کار برای بیمارستان های سوختگی هم در دست اجرا است.
۷۰ گروه لطمه پذیر نیازمند حمایت مددکاری اجتماعی وی درباره ی نحوه حمایت های اقتصادی مددکاران بیمارستانی، اظهار داشت: در دستورالعمل های این بخش ۷۰ گروه لطمه پذیر مشخص شده اند و مددکاران اجتماعی ما در بیمارستان ها به این گروه ها خدمت می دهند ولی قاطبه حمایت های اقتصادی برای بیماران بستری است که بودجه وزارتی هم دارد اما در زمینه بیماران سرپایی از حمایت یابی های خیریه، جمعیت هلال احمر و... استفاده می نماییم.
درصد متفاوت حمایت اقتصادی در هر گروه بیماری رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، افزود: برمبنای پروسه کار وقتی مددکار، بیماری را برای حمایت شناسایی می کند، او را مورد ارزیابی روانی و اجتماعی قرار می دهد تا متوجه شود که آن فرد در کدام گروه خدمتی است؛ برای اینکه هر گروه خدمتی برمبنای بسته های تعریف شده شامل درصد خاصی از حمایت های اقتصادی می شود بطورمثال درصد حمایت های کودک آزاری، خشونت خانگی، فرد بی خانمان و... متفاوت می باشد. از طرف دیگر این دستورالعمل ها بسته به بیمارستان هم متغیر است؛ چون شاید در بعضی بیمارستان ها مراجعات به گونه ای باشد که دست مددکار در زمینه حمایت باز نباشد ولی مددکار این اختیار را دارد که برمبنای تشخیص خود که بدنبال ارزیابی ها شکل گرفته است، حمایت های اقتصادی را برقرار کند.
ردیف بودجه محدود وزارت بهداشت برای پشتیبانی از بیماران نیازمند وی با اعلان اینکه ردیف بودجه نیازمندان در وزارت بهداشت محدود است، اظهار داشت: به عنوان مثال برای سال ۱۴۰۱ این بودجه ۳۰ میلیارد بود که البته میزان تحقق همین رقم هم جای بحث دارد؛ به گونه ای که ۱۸ میلیارد تومان از آن محقق شده است.
سهم خیرین در حمایت های مددکاری بیمارستانی وی با اشاره به این که مددکاران اجتماعی در زمینه حمایت های اقتصادی چند مسیر دارند، اظهار داشت: یکی از آنها همان سهم وزارت بهداشت است؛ ولی گاهی اوقات مددکاران حتی تا سه برابر این بودجه هم حمایت انجام می دهند؛ پس به سایر مسیرهای حمایتی هم نیاز است. سهم خیرین دراین زمینه مهمست که گاهی با بودجه سیستم سلامت برابری می کند. مسیر دیگر نیز موسسات خیریه بیمارستانی است که تا ۲ یا ۳ برابر بودجه سیستم سلامت از آن استفاده می نماییم. سهم نهادهای غیر دولتی و دولتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و... هم در این حیطه مشخص است.
بودجه ای که تناسبی با نیاز مددکاری ندارد او با تأکید بر لزوم ارتقای بودجه مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، اشاره کرد: این بودجه محدود است و متاسفانه چندسالی است که هیچ تغییری نداشته است و متناسب با نیاز بیماران نیست.
یک سوم بودجه برای پشتیبانی از اتباع وی ادامه داد: یک سوم از این بودجه برای درمان اتباع (عمدتا افغانستانی) هزینه می شود. در حقیقت اتباع ۱۰ درصد بیماران ما را تشکیل می دهند؛ ولی یک سوم بودجه حمایتی برای آنها استفاده می شود. نکته مهم این است که با وجود سخاوتمندی دولت جمهوری اسلامی ایران در پشتیبانی از اتباع، اما بازتاب آن به اندازه کافی نبوده است یا کمتر به آن پرداخته شده است.
افزایش ۴ برابری مراجعه اتباع به مددکاری بیمارستان ها وی با تأکید بر این که در مورد اتباع لازم است که یک برنامه بین المللی اجرا شود، اظهار داشت: بیمارستان هایی داریم که تقریباً گرفتار گسست شدند و اگر تصمیمات جامعی گرفته نشود باتوجه به فشار اقتصادی و هزینه های کمرشکن حوزه سلامت شاید دیگر قادر به کنترل حوزه مالی بیمارستان نباشند بنابراین؛ در زمینه اتباع باید تصمیم کلان بین المللی اتخاذ شود. الان نسبت به ۳ یا ۴ سال قبل در بعضی بیمارستان ها تعداد مراجعات اتباع ۴ برابر شده است و این زنگ خطری است که نشان دهنده نیاز به تصمیمات مهم می باشد. باید سازمان پناهندگان از این حیطه حمایت کند، مراکز درمانی نمی توانند این حجم از بار حضور اتباع را به تنهایی به دوش بکشند.
جوادی درباره ی نحوه پشتیبانی از اتباع، اشاره کرد: برای آن دسته از اتباعی که کارت آمایشی دارند، دست مان باز است؛ ولی برای آنهایی که بدون مجوز هستند محدود هستیم و اگر مددکار بتواند برای دسته دوم باید حمایت یابی از خیرین را انجام دهد.
وضعیت مددکاری اجتماعی در بیمارستان های خصوصی و غیردولتی وی در پاسخ به این پرسش که آیا حوزه مددکاری اجتماعی در بیمارستان های خصوصی و عمومی غیر دولتی هم فعال است یا خیر؟، توضیح داد: با توجه به این که هم اکنون در سند اعتبار بخشی بیمارستانی مددکاری اجتماعی را داریم، بیمارستان های خصوصی هم مبادرت به جذب مددکار اجتماعی کردند ولی هنوز این روند کامل نشده است و شاید از مددکار اجتماعی متخصص استفاده نکنند. از جانب مقابل بیمارستان های تامین اجتماعی هم در جذب مددکار اجتماعی استاندارد وزارت بهداشت را رعایت نمی کنند. البته مسیر همکاری شروع شده است و ما هم در زمینه آموزش این بیمارستان ها فعال هستیم.
ثبت خدمات مددکاری اجتماعی در HIS بیمارستانی وی با اشاره به این که ثبت خدمات مددکاری اجتماعی در سامانه های بیمارستانی تقریباً تکمیل شده است، اظهار داشت: طی دو یا سه سال قبل مدیران بیمارستانی دراین زمینه همکاری کردند. دو فرم S۴ و S۵ دراین زمینه طراحی شده است و داده های بخش مددکاری در این بخش ثبت می شود. این یک گام رو به جلو است که در برنامه ریزی ها کمک می نماید. البته در سطح ملی مشکلاتی وجود دارد که باید داشبورد مدیریتی آن طراحی شود.
"سختی کار" برای مددکاران لحاظ شود رئیس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت درباره ی وضعیت حقوق و دستمزد مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان ها به ایسنا بیان کرد: قاعدتا آنهایی که کارمند رسمی هستند که برمبنای نظام قانون کشوری دریافتی دارند؛ البته در زمینه سختی کار لازم است که حقوق افراد ترمیم شود و معاونت درمان وزارت بهداشت باید به موضوع ورود کند، مکاتبات لازم با معاون توسعه انجام شده است.
تعرفه گذاری و پروانه دار شدن "مددکاری اجتماعی" در دستور کار او درباره ی درخواست مددکاران اجتماعی برای تعرفه گذاری خدمات مددکاری، اظهار داشت: تعرفه گذاری خدمات مددکاری اجتماعی بوسیله معاونت درمان وزارت بهداشت به شورای عالی بیمه ابلاغ گردید و چون استانداردهایی برای خدمات مددکاری اجتماعی تعریف شده بود در آنجا نکاتی عنوان شد. مسیر این کار در جریان است اما مسیر دشواری است. بطورمثال یکی از ایراداتی که به این امر وارد می کنند این است که مددکاری اجتماعی جزو رشته های پروانه دار نیست و باید پروانه دار شود که برای این کار اقدام کردیم و با سازمان نظام پزشکی پیگیر این امر هستیم.
وی درباره ی بیشترین بیمارانی که مددکاران اجتماعی به آنها خدمات می دهند، بیان کرد: بیماران صعب العلاج و خاص و پس از آنها اختلالات سایکوتیک، سوءمصرف موادمخدر، موارد نزاع و درگیری، مبادرت به خودکشی و... بیشترین خدماتی است که ارائه می دهیم. سایر گروه ها مانند افراد بی خانمان، افراد مجهول الهویه، موارد کودک آزاری و.... هم در حیطه حمایت های مددکاران اجتماعی بیمارستان ها قرار می گیرند.
رسیدگی به بالای ۶۵۰۰ مورد کودک آزاری در سال گذشته او اشاره کرد: هرچند که در موارد کودک آزاری و... تعداد خدمات پایین تر است اما کار بیشتری می برد. در سال ۱۴۰۰ بیش از۶۵۰۰ مورد کودک آزاری را ساماندهی کردیم که شاید عدد آن از مابقی کمتر است اما بسیار پیچیده و سخت است؛ برای اینکه باید با ساختار قضایی، سیستم حمایتی و... هماهنگ باشیم تا یک مورد کودک آزاری ساماندهی گردد. یا بطورمثال در مورد موارد بی خانمان و مجهول الهویه سال قبل مشترکا نزدیک به ۴۰ هزار مورد ساماندهی شدند.
او درباره ی خدمات حوزه مددکاری اجتماعی در سالهای کرونا، اظهار داشت: بطور کلی چهار پروتکل و دستورالعمل در دوره کرونا تدوین کردیم که سه پروتکل مربوط به خود زمان کرونا و یک پروتکل برای بعد از کرونا بود.
منبع: almor.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب