روایت مهر از نواهای عاشورایی – ۳۳
خاتون حرف های مهمی داشت!
به گزارش ال مور، آلبوم خاتون همچون آثار مهم حوزه هنری و موسسه هلال به آهنگسازی محسن جلیلی و خوانندگی حجت اشرف زاده است که با هدف نکوداشت پیرغلامان و روضه خوان های پیشکسوت کشور منتشر گردید.
خبرگزاری مهر - گروه هنر - علیرضا سعیدی: عرصه تولید آثار موسیقایی در رابطه با مضامین و رویدادهای مذهبی و اعتقادی همواره جزو پرطرفدارترین و در عین حال پرچالش ترین عرصه های فرهنگی هنری کشورمان بوده است که طی سالهای متمادی دوشادوش سایر فعالیتهای فرهنگی هنری در رابطه با این مورد مورد توجه مخاطبان و هنرمندان قرار گرفته است.
تولیدات این حوزه با اینکه همواره در معرض افترا های فراوان همچون «سفارشی بودن» قرار داشته اند اما به سبب حس و حال موجود در آنها که برگرفته از باورها و اعتقادات نهفته در ضمیر خیلی از مخاطبان بالقوه است، در اکثر موارد فعالیت در حوزه را با استقبال هنرمندان مواجه کرده است.
همزمان با ایام عزاداری سیدالشهدا (ع) بر آن شدیم تا بار دیگر با نگاهی اجمالی به تولیدات موسیقایی مختلف در رابطه با قیام عاشورا در کشورمان در چارچوب های گوناگونی چون آلبوم، موسیقی متن فیلم و سریال، اجرای زنده و مواردی از این دست داشته باشیم.
در این چارچوب آن چه مورد توجه قرار گرفته و می گیرد، صرفا مرور و یادآوری آثار برجسته حوزه موسیقی «عاشورایی» است که در سالهای دور و یا نزدیک تولید و در بازار موسیقی عرضه شده اند. آثاری که طبیعتاً بعضی از آنها از درجه کیفی ممتاز برخوردار بوده اند و شاید برخی دیگر با انتقاداتی هم در موعد انتشار به لحاظ موسیقایی و محتوایی مواجه بوده اند اما همه در یک وجه اشتراک دارند و آن ماندگاری در حافظه جمعی دل بستگان اباعبدالله (ع) است.
در سی و سومین قسمت از سلسله گزارش های «روایت مهر از نواهای عاشورایی» به سراغ آلبوم «خاتون» به خوانندگی حجت اشرف زاده از تولیدات مشترک مرکز موسیقی حوزه هنری و مؤسسه هنر و ادبیات «هلال» رفتیم که مهر ماه سال ۱۳۹۵ همزمان با ایام عزاداری محرم و صفر پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
این آلبوم موسیقی شامل ۱۴ قطعه موسیقی با آهنگسازی محسن جلیلی، صدای حجت اشرف زاده و شعرهایی از سید محمد سادات اخوی همراه می باشد.
در توضیح آلبوم هم آمده است: «مجموعه صوتی «خاتون» تلاشی است به پاس مجاهدت خادمان خاندان علیهم السلام، برای زنده نگه داشتن آئین ها و آداب متعالی عزاداری و ترویج اسلام حقیقی و نکوداشت نیم قرن از تاریخ ستایشگران خاندان علیهم السلام. البته از منظر تاریخ تقویمی این اثر متعلق بمناسبت خاصی در سال نیست و آهنگ و کلام آن بگونه ای است که در همه مناسبت ها شنیدنی باشد.»
حجت اشرف زاده در یادداشتی که به مناسب این آلبوم منتشر کرد، نوشته بود: «بی پیرایه ترین نغمات برای محتوای آئینی از میان بهترین و خالص ترین صداها در گذشته های نه چندان دور توسط روضه خوانها در روزهای شادمانی یا عزا استفاده می شده است؛ چیزی که نسل جدید مداح کمتر از آن استقبال کرده است. استفاده از اشعار آئینی مناسب در روضه ها و مدح ها، با محتوایی در شأن بزرگان ما چیزی است که امروزه کمرنگ شده و جایش بسیار خالی است. دوستان من یک پروژه تحقیقی و پژوهشی در این باب از سه سال قبل و قبل از آلبوم «ماه و ماهی» آغاز کردند که نغماتی ماندگار از روضه خوان های قدیم را با فرمی جدید به پرده موسیقی و ادبیات امروزی کشیده اند. حال و هوای این اثر مبتنی بر موسیقی و آواز اصیل ایرانی است و نباید آنرا با فضای تنظیم و ساخت آلبوم «ماه و ماهی» مقایسه کرد.
با توجه به ارادت ویژه ام به امام حسین (ع) و آزادگی و آزادمردی ایشان، پذیرفتم با افتخار در این پروژه پژوهشی نقطه ناچیزی باشم و بخوانم. امیدوارم نسل جوان از فعالیت و کارهای پژوهشی روی موسیقی کهن کشورمان باز نمانند تا در عین تولید آثار نو و مورد علاقه مخاطبان خویش، قدمی برای حفظ و نشر موسیقی اصیل و کهنمان هم برداریم و با پشتیبانی از این دسته آثار پژوهشی، حافظ و پشتوانه ای برای هنر این مرز و بوم باشیم.»
عباس محمدی سرپرست وقت مرکز موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی هم روز دهم مهر ماه سال ۱۳۹۵ بود که در مراسم رونمایی از این آلبوم موسیقایی که با حضور برخی از هنرمندان پیشکسوت و مداحان و پیرغلامان خاندان (ع) برگزار شد، توضیح داد: «خاتون» دومین آلبوم عاشورایی از سال ۹۴ است که با رویکرد تکریم مداحان بزرگ خاندان (ع) رونمایی می شود. این در حالیست که سال قبل آلبوم «خونین دلان» مجموعه صوتی «خاتون» تلاشی است به پاس مجاهدت خادمان خاندان علیهم السلام، برای زنده نگه داشتن آئین ها و آداب متعالی عزاداری و ترویج اسلام حقیقی و نکوداشت نیم قرن از تاریخ ستایشگران خاندان علیهم السلام را رونمایی کردیم و امیدواریم این راه ادامه داشته باشد و بتوانیم این میراث معنوی را حفظ نماییم.
حجت الاسلام حسین فتحی مدیر مؤسسه فرهنگی هنری «هلال» هم در این مراسم با اعلان اینکه آلبوم «خاتون» ثمره ۲ سال تلاش هنرمندان ارادتمند خاندان (ع) است، اظهار نمود: آن چه تابحال رخ داده هجومی از بیرون به اصالت های حوزه مداحی و مرثیه سرایی بوده است. اینک به خاطر خانه نشینی و یا گوشه نشینی سنی پیشکسوتان مداحی و هیأت داوری و بی بهرگی فضای مجازی از انتقال تجربه های مداحان به نسل جوان، عرصه اصالت ها، میدان تاخت و تاز و راهبری کم مایگان معنوی شده است. متأسفانه برخی که ریشه در آب دارند و چشم به آن سوی آب ها دوخته اند، محتوا را فدای قالب می کنند و بی اطلاع از رنج های نسل های پیشین، در تلفیق محتوا و قالب ها، فضایی سراسر غباراندود را ساخته اند که گاه با انتشار اثری در فضای مجازی و یا تصویر و صوتی از محفل خود، سبب دلشکستگی خادمان فرهنگی خاندان (ع) می شوند.
فتحی اظهار داشت: با رشد چشم گیر رسانه های عصر حاضر، احتیاج به تولید آثار مناسب مذهبی احساس می شود. به همین جهت روی آوردن مؤسسه «هلال» به زمینه های دیگر هنر، همچون موسیقی هم بر مبنای همین دغدغه است. اگر می خواهیم ساختمان و بنایی را به درستی بنا نماییم، امکان ندارد بتوانیم به پایه و ریشه ساختمان بی توجهی نماییم. امکان ندارد سقف بدون ستون و پایه بر سر ما بایستد. این توجه کمتر شده و اگر امروز می بینیم بعضی از علما و رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایشاتشان اصالت ها را مورد توجه قرار می دهند بر مبنای همین نکته است.
مدیر مؤسسه فرهنگی هنری «هلال» با تکیه بر این که شیعیان و دستگاه امام حسین (ع) همیشه توانایی جذب مخاطبان را دارند، اظهار داشت: اگر امروز آثار مؤسسه «هلال» تحسین کلامی و قلمی بزرگان ادبیات آئینی را برانگیخته است، نتیجه سخت پسندی مؤسسه در انتشار آثار است. آلبوم موسیقی به جز «خاتون» هم کار کرده ایم که به بازخوانی نوحه های آذری اختصاص دارد و نواهای شیرین و زیبایی را در این آلبوم می شنوید. به هر ترتیب دهه دوم فعالیت مؤسسه «هلال»، بر مبنای تولید آثار پرارزش در چارچوب های متعدد و در انتشار و عرضه آن در زمینه بی انتهای رسانه های دیداری، شنیداری و فضای مجازی است.
وی خاطرنشان کرد: آلبوم «خاتون» بر مبنای دغدغه های از پیش گفته شده انتشار یافته است و بدیهی است که جنبه های متعدد اثر و عرضه آن در معتبرترین پایگاه های اینترنتی در ارتباط با حوزه موسیقی را مد نظر داشته ایم. این آلبوم، اولین آلبومی است که با مبحث مرور آثار مداحی اصیل و اسم بردن از مداحان صاحب شیوه اصیل خوان تهیه شده است. اثری است که به صورت پیوسته و روایی در حوزه موسیقی ساخته شده است. اولین اثر مذهبی است که بی مناسبت تدوین شده و مبحث موسیقی آن به اصطلاح چهار فصل است. همینطور اولین اثر موسیقایی مذهبی است که خدمت به چهارده معصوم با تأیید مادر بزرگوارشان حضرت فاطمه (س) را در اولویت محتوایی قرار داده است. همینطور اولین اثر مشترک مؤسسه «هلال» و حوزه هنری است.
فتحی ضمن اشاره به این که قالب اشعار آلبوم «خاتون» نیمایی است، اظهار داشت: از بافت کلاسیک و خاطره انگیز موسیقی اصیل آئینی در اثر استفاده شده است و برای ذهن نسل های اول و دوم هم خاطره انگیز است. مجموعه ای از نوحه های مشهور اصیل هم در بافت اثر از نوحه های فاطمیه تا محرم بازخوانی شده اند تا به یاری موسیقی که زبان امروز مخاطبان جهان است ماندگار شود. بر احصای شیوه های خادمی اصیل خاندان (ع) در لباس مداحی و هیأت داری در متن شعر تاکید گردیده است.
محسن جلیلی آهنگساز آلبوم موسیقایی «خاتون» هم در این مراسم با تکیه بر این که همیشه استفاده از آواها و موسیقی آئینی، بخش مهم و جدانشدنی در برگزاری مراسم دینی و اعتقادی بوده است، اظهار داشت: توجه به کیفیت محتوای کلام و ارتباط آن با گوشه های موسیقی و ارزش های تربیتی آن از خصوصیت های خاص آئین های عاشورا است. به هر حال خدمات متقابل موسیقی ملی و موسیقی مذهبی، جدا از کمیت قابل توجه آن، به لحاظ کیفی هم حائز اهمیت می باشد. به جرئت میتوان گفت اگر موسیقی ردیفی وارد تعزیه نمی شد، هیچگاه به این شکوه و ماندگاری نمی رسید. موسیقی مذهبی در ایران، طی قرن ها گذر زمان هر چند با تنگناهای بسیار مواجه گردید، با این وجود توانست از تمام گذرگاه های تاریخ به سلامت عبور کند و رسالت فرهنگی خود را در حد اعلا به انجام برساند. البته جای تأسف است که بعد از گذشت قرن ها، این میراث پرارزش و آزادی بخش، نه تنها آن گونه که شایسته اش بود، پاس داشته نشد، بلکه هر ساله با ضعف های روز افزون، کران تا کران این چشمه معرفت، با خشکسالی بینش و هنر لازمی که می بایست پشتوانه تعالی آن باشد، به نوحه هایی تبدیل گشته که از غنای معنایی و اصالت آوایی ردی در آنها یافت نمی گردد.
جلیلی با تکیه بر این که بعنوان تنها کشور مسلمان شیعه که مراسم محرم و صفر را با این شکوه و استقبال عموم برگزار می نماییم، کمتر دانشکده هایی در زمینه موسیقی مذهبی داریم، اظهار داشت: این خود راه را برای ورود خیلی از کج سلیقگی ها بازمی دارد و از این جمله میتوان به عدم اشراف برخی مداحان بر ردیف دستگاهی موسیقی ملی اشاره نمود.
به هر ترتیب مجموعه موسیقایی «خاتون» یکی دیگر از مجموعه تولیدات موسیقایی مرکز موسیقی حوزه هنری با همکاری مجموعه «هلال» است که می تواند در زمره آثار متفاوت حوزه تولیدات در رابطه با ایام عزاداری شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) مورد توجه قرار گیرد. آلبومی متفاوت که حتی می تواند در ردیف آثار شنیداری قرار گیرد که علاقه مندان و مخاطبان موسیقی ایرانی شنونده آن در خارج از این روزهای عزیز باشند.
منبع: almor.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب