یادبود درگذشتگان هنر۱۴۰۲ در مهر؛
یادنامه هنرمندان موسیقی که دیگر درمیان ما نیستند
ال مور: موسیقی ایران در سالی که گذشت شاهد و ناظر خداحافظی ابدی تعداد زیادی از هنرمندان عرصه های مختلف موسیقی بود که متاسفانه پیدا کردن جایگزین شایسته ای برای آنها دور دست به نظر می آید.
خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ آسمان پرستاره موسیقی ایران سرشار از نابغه هایی است که طی سالهای زیست خود در دنیای فرهنگ و هنر این سرزمین آثار درخشانی را از خود بر جای گذاشتند؛ آثاری که نام و محتوای آنها هیچ گاه از ذهن شنیداری علاقه مندان به گنجینه های موسیقی ایران زمین پاک نمی گردد.
چارچوبی مملو از نغمات زیبا و خوش الحان که خیلی از آنها ملهم از آئین ها، فرهنگ ها و اعتقاداتی است که هنرمندان شریف و عزیز موسیقی این سرزمین در عرصه ها و گونه های مختلف تلاش کردند آنرا به میان عموم جامعه برده و با صدا و زخمه های سازشان تلاش کنند تا اندیشه و تفکر و ارتباط با معبود در جلوه گاه موسیقی طعم شیرینی برایشان پیدا کند. مسیری که در منظومه های عاشقانه و عارفانه و زندگی مردم ایران در چندین و چند دهه سینه به سینه به امروز رسید و با وجود تمام فراز و نشیب ها همچنان خودنمایی می کند.
روایت و قصه هنرنمایی ها و هنرمندی هنرمندان این دیار، سرشار از داستان های تلخ و شیرینی است که در این سال ها توسط پژوهشگران، نویسندگان، منتقدان و خبرنگاران بارها و بارها به رشته تحریر درآمده و همچنان این مسیر نگارش تا مادامی که خورشید فرهنگ و هنر بر این سرزمین می تابد ادامه دارد. اما چه حیف که در راه این روایت ها، تلخ ترین ها به روایت و انعکاس خبر خداحافظی ابدی هنرمندان این دیار ارتباط پیدا می کند.
یک خداحافظی تلخ که شاید برای آنها آرامشی ابدی به همراه دارد، اما برای آنانی که درحال حاضر در این دنیا زیست می کنند، تلخی بی پایانی دارد که توصیف تلخی هایش در عبارات و واژه ها نمی گنجد.، هرچند بگویند «خاک سرد است»، هرچند بگویند «مرگ فراموشی» می آورد، هرچند خیلی ها خیلی چیزها بگویند؛ اما مرگ و خداحافظی آدم های مهم خصوصاً از تبار هنر هم دشوار است، هم تلخ است و هم فراموش نشدنی.
اما به قول یکی از ترانه های محسن چاوشی باید به همین هنرمندان سفر کرده اظهار داشت که «به خداحافظی تلخ شما سوگند که هیچ گاه فراموش نمی شوید».
آنچه می خوانید روایتی اجمالی از خداحافظی تلخ هنرمندانی است که در سال ۱۴۰۲ ما آدم های زمینی را تنها گذاشتند و آسمانی شدند. هنرمندانی که هریک به سهم خود خدمات بهادار ای را به موسیقی این سرزمین عرضه داشته و تلاش کردند تا آن چه می تواند از کلید واژه موسیقی در فهم شنیداری مخاطبان باقی بماند، به درست ترین و مؤثرترین شکل ممکن منتقل شود؛ رسالتی سنگین که برای برخی دربرگیرنده طیف بیشتری از مخاطبان و برای برخی هم دربرگیرنده طیف خاص تری از مخاطبان موسیقی بود. مسیری که برای پیدا کردن جانشین آنها همه ما وظیفه بسیار دشواری به عهده داریم و فقط می توانیم امیدوار بمانیم تا بواسطه تلاش و همت هنرمندان شریف و دلسوز موسیقی جایگزین مناسبی برای آنها بیابیم.
۲۰ فروردین؛ حسن تقی پور - آهنگساز و شاعر پیشکسوت موسیقی گیلان
حسن تقی پور شاعر و آهنگساز اهل لاهیجان (متولد سال ۱۳۱۹) که آثار پرشماری از زنده یاد فریدون پوررضا و همین طور ناصر مسعودی را در کارنامه داشت روز یکشنبه بیستم فروردین از دنیا رفت.
او اولین سراینده شعر محلی شرق گیلانی برای رادیو بود و بیشتر شعرهایش در آن گویش و برخی نیز با لهجه رشتی سروده شده است.
مرحوم تقی پور آهنگ های بسیاری ساخته که با صدای خوانندگان مطرح گیلان از صدا و سیمای مرکز استان پخش شده و در جشنواره سال ۱۳۷۸ زیباکنار لوح افتخار و جایزه بهترین شعر محلی کشور را به دست آورده است.
از آهنگ هایی که تقی پور ساخت و شادروان فریدون پوررضا اجرا کرد، می توان به «بیشیم تماشا بوکون»، «بیگذرانین اوی بیگذرانین»، «چین کونه ستاره»، «شیرین تر از جانی»، «ماه خانم»، «گول انار»، «بی قرارم ای خدا»، «یکته بزا مو گب نزام» و همین طور شعر و آهنگ های دیگری همچون «چایی باغ»، «کاشف السلطنه»، «خوشکا بو پرنده»، «یاد جونی» و «چو ما وا کونیم» اشاره نمود.
همچنین شعر و آهنگ «دومبلاسکنی» نیز که با صدای هوشنگ حقیقت طلب در رادیوی گیلان اجرا شد از آثار اوست.
۲۱ اردیبهشت؛ حسین زمان - خواننده پیشگام موسیقی پاپ
حسین زمان از خوانندگان پیشگام موسیقی پاپ کشورمان که از اوایل سال ۱۴۰۲ به سبب وخامت اوضاع جسمانی اش براثر سرطان در بیمارستان بستری شده بود، روز پنجشنبه بیست و یکم اردیبهشت ماه فوت کرد.
حسین زمان همچون هنرمندان شاخص موسیقی پاپ کشورمان بود که در هجدهم مرداد سال ۱۳۳۸ در تهران متولد شد. وی بعد از پایان تحصیلات متوسطه در تهران و گرفتن دیپلم ریاضی از دبیرستان خوارزمی در سال ۱۳۵۶ به دانشگاه راه پیدا کرد و در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه صنعتی اصفهان به تحصیل پرداخت.
«شب دلتنگی - ۱۳۷۶»، «فصل آشنایی - ۱۳۷۷ (مشترک با قاسم افشار، خشایار اعتمادی و علیرضا عصار)»، «گلایه»، «قصه شب - ۱۳۷۸»، «شاپرک - ۱۳۷۹»، «مشق عشق- ۱۳۸۰»، «قصه نگفته - ۱۳۸۵»، «قرار عاشقی - ۱۳۸۸» همچون آلبوم هایی است که از این خواننده در بازار موسیقی انتشار یافته اند.
۲۲ اردیبهشت؛ سوسن شاکرین - پژوهشگر و مدرس پیشکسوت موسیقی
سوسن شاکرین موزیسین و مدرس موسیقی روز بیست و دوم اردیبهشت ماه در سن ۶۹ سالگی، بعد از گذراندن دوره ای بیماری از دنیا رفت.
سوسن شاکرین متولد ۱۳۳۳ تهران بود و از نوجوانی و با علاقه بسیار در دوره های شبانه کنسرواتوار موسیقی، آموزش گیتار و سایر دروس تخصصی را شروع کرد و بعدها نیز به شکل آزاد، آموختن را ادامه داد و در سازمان کر اپرا، کر ارکستر سمفونیک و کر تالار رودکی هم حضوری فعال داشت.
از جمله کارهای او، ساختن موسیقی متن برای نمایش رادیویی «آهسته با گل سرخ» و موسیقی برای نمایش عروسکی «ماه پیشونی» برای اجرا در جشنواره تئاتر عروسکی است.
«افسانه مه پلنگ» محمدعلی سجادی، «برخورد» سیروس الوند، «یاد و دیدار»، «گل» و «به خاطر همه چیز» هر سه از ساخته های همسرش رجب محمدین، آثاری بوده اند که شاکرین برای آنها موسیقی متن ساخته بود.
۲۸ اردیبهشت؛ نصرالله ناصح پور - خواننده و مدرس پیشکسوت موسیقی ایرانی نصرالله ناصح پور خواننده پیشکسوت و عضو سابق هیأت مدیره خانه موسیقی ایران، شامگاه روز بیست و هشتم خرداد در سن ۸۳ سالگی دارفانی را وداع گفت.
نصرالله ناصح پور در سال ۱۳۱۹ در اردبیل، به دنیا آمد و از همان دوران کودکی، در خانواده ای موسیقی شناس پرورش یافت. نصرالله ناصح پور، با عزیمت به تهران، بیشتر اوقات خودرا مصروف فراگیری موسیقی سنتی ایران کرد و بعد از آشنایی با محمود کریمی، به هنرستان آزاد موسیقی ملی راه پیدا کرد و مشغول تحصیل شد.
پس از تشکیل کلاس های مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، از راهنمایی ها و آموزش و سفارش های استاد نورعلی برومند بهره مند شد. وی از جلسات شناخت موسیقی و کلام و تلفیق شعر وموسیقی نیز، بهره های فراوان گرفت و سپس برای فراگیری ردیف عالی موسیقی سنتی و آموزش تصنیف و ضرب آهنگ مربوط به آن، به محضر عبدالله دوامی راه پیدا کرد.
ناصح پور در سالیان پیش ضمن شرکت در کنسرتهای گوناگون شاگردان بسیاری را تحت تعلیم شیوه و روش مخصوص خود قرار داد.
۲۸ اردیبهشت؛ حسین علی امین چورته - آخرین بازمانده نسل قدیم نی نوازان شمال
امین چورته متولد هزار و سیصد و ده از روستای لتر گالش محله رامسر بود. وی هم پهلوان با سابقه کشتی بومی شمال ایران و هم پهلوان بی مثال ساز لله یا همان نی بوده است.
نخستین بار سی سال قبل در مجموعه موسیقی گیلان و تالش انتشار یافته توسط انجمن موسیقی ایران (گردآوری جهانگیر نصر اشرفی) صدای کم نظیر نی او به گوش علاقه مندان موسیقی جدی بومی ایران رسید و سپس حسین حمیدی در آلبوم گیله لو با صدای فریدون پوررضا از نواخته های وی استفاده نمود.
زنده یاد حسین علی امین چورته در سال ۱۳۸۰ به دعوت محمدرضا درویشی به همراه آرمین فریدی در جشنواره موسیقی نواحی ایران به عنوان پیشکسوت لله نوازی شمال ایران در کنار طیبی و پورجوادی (اساتید موسیقی مازندران و تالش) شنوندگان را مسحور هنر لله نوازی شمال ایران کرد. رپرتوار اجرائی توسط وی در این سال ها به شکل کامل توسط آرمین فریدی ضبط شده و نشر یافته است.
۴ خرداد؛ فرزاد خلیفه - آهنگساز، شاعر و مجری برنامه های تلویزیونی
فرزاد خلیفه مجری، شاعر و آهنگساز شامگاه روز چهارم خرداد ماه به سبب عارضه قلبی فوت کرد.
مرحوم خلیفه همچون هنرمندان بود که طی سالهای گذشته علاوه بر حضور در حوزه های مختلف آهنگسازی و سرایش ترانه و شهر در عرصه هایی نظیر مجری گری، برنامه سازی و کارگردانی نیز به فعالیت مشغول بود.
۲۹ خرداد؛ علی اکبر دلنواز - خواننده موسیقی مقامی خراسان رضوی
علی اکبر دلنواز هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی مقامی و آئینی خراسان رضوی در تربت جام به سبب ایست قلبی از دنیا رفت.
این هنرمند نوازندگان چیره دست و از خوانندگان عرصه موسیقی مقامی شهرستان تربت جام بود.
کارنامه هنری دلنواز گویای تلاش و پشتکار این هنرمند با اخلاق در فراگیری و اجرای صحیح و شفاف مقام های موسیقی نشان از ذوق و استعداد این هنرمند بود.
۳۱ خرداد؛ علیرضا اصغری - نوازنده و آهنگساز موسیقی ایرانی
علیرضا اصغری از نوازندگان و آهنگسازان موسیقی ایرانی که طی سالهای اخیر در عرصه های در رابطه با نوازندگی سه تار و تار مشغول بود عاقبت پس از مدت ها مبارزه با بیماری سرطان در سن ۴۶ سالگی فوت کرد.
علیرضا اصغری متولد سال ۱۳۵۶ طی سالهای فعالیت هنری اش در عرصه های نوازندگی تار، سه تار، آهنگسازی و تدریس حضور مستمری داشت. وی از سال ۱۳۷۳ کار با ساز سه تار را آغاز کرد و از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ را به فراگیری مبانی موسیقی و نواختن تار و سه تار پرداخت.
مرحوم اصغری از سال ۷۹ تا ۸۲ در محضر اساتیدی چون هوشنگ ظریف، عطا جنگوک، بهروز همتی و حسین علیزاده به فراگیری موسیقی پرداخت و از سال ۸۴ و بازگشت مرحوم محمدرضا لطفی به ایران طی ۴ سال نزد این هنرمند تحلیل و بررسی ردیف موسیقی ایران فرا آموخت. او همینطور فارغ التحصیل هنرستان عالی موسیقی در مقطع کارشناسی نوازندگی ایرانی بود.
سرپرستی و آهنگسازی و تشکیل گروه «پرنیان»، همکاری با مجید درخشانی و گروه موسیقی «خورشید»، حضور در اجرای کنسرت «سواران دشت امید» به هنرمندی حسین علیزاده، اجرا در کاخ ورسای و ساختمان یونسکو در شهر پاریس فرانسه، تشکیل و سرپرستی و آهنگسازی گروه «رخشان»، برگزاری کنسرت «باغ بی برگی»، تشکیل گروههای موسیقی هنرجویان و اجراهای گوناگون در فرهنگسرای نیاوران بصورت دوره ای و حضور در چندین پروژه موسیقایی همچون فعالیتهای مرحوم علیرضا اصغری در حوزه موسیقی بود.
۱۲ تیر؛ محمد آدینه پور - عاشقی از موسیقی شمال خراسان
محمد آدینه پور از استادان پیشکسوت موسیقی مقامی شمال خراسان که در عرصه نوازندگی سازهای قوشمه، کمانچه و دیگر سازها تبحر داشت ۱۲ تیر ماه در سن ۷۲ سالگی فوت کرد.
خان محمد آدینه پور متولد ۱۳۳۰ نوازنده ساز قوشمه و از پیشکسوتان عرصه موسیقی مقامی خراسان شمالی دارای مدرکدرجه یک هنری (معادل دکترا) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صاحب مقام های کشوری و استانی بود.
این هنرمند پیشکسوت علاوه بر نوازندگی قوشمه، در عرصه نوازندگی سرنا و کمانچه نیز تبحر داشته و می توان او را آخرین هنرمند عاشق خراسان شمالی نامید.
۲ مرداد؛ امیرتیمور پورتراب - موسیقی دان و مدرس موسیقی
امیرتیمور پورتراب (موسیقی دان و مدرس موسیقی) دوشنبه دوم مرداد ماه در سن نود و چهار سالگی در پاریس چهره در نقاب خاک کشید.
پورتراب سال ۱۳۰۸ و اهل تهران بود. او موسیقی را از کودکی نزد برادرش مصطفی پورتراب فرا گرفته و در ادامه به هنرستان موسیقی رفت و نزد علینقی وزیری یادگیری خودرا ادامه داد.
وی سپس به نواختن تار پردخت و ابو را نزد بارو سلاوبندلچیک آموخت و در ادامه ساز ویولن را انتخاب کرد؛ این هنرمند بعد از آن نواختن ویولا را فرا گرفت و با ارکستر هنرستان موسیقی نواخت.
امیرتیمور پورتراب طی سالهای فعالیتش با ارکسترها همکاری داشته که ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر گل ها، تعدادی از آن هاست. وی همینطور در حوزه تدریس و آموزش هم فعالیتهای جدی داشته است.
۱۶ مرداد؛ مهرداد نبئی - آهنگساز فیلم های سینمایی و مجموعه های تلویزیونی
مهرداد نبئی طراح صدا، آهنگساز و از فعالان حوزه انیمیشن روز شانزدهم مرداد ماه فوت کرد.
وی آهنگساز و طراح صدا در حیطه تخصصی انیمیشن و از پیشکسوتان این عرصه در ایران بود که سابقه آهنگسازی و کار صدا برای بیش از پنج هزار دقیقه فیلم، مجموعه و تیزر انیمیشن را داشت.
از کارهای شاخص او می توان کار آهنگسازی برای آثاری چون «قصه ما مثل شد»، «دانشمندان بزرگ»، «فرمانروایان مقدس»، «یار مهربان»، «ماجراهای کوشا»، «سیا ساکتی»، «ماجراهای ریزه میزه»، «نیکی و نیکان»، «قصه های میدان صد و یک»، «داستان تاریخ»، «داستان پیامبران» و بسیاری آثار دیگر را نام برد.
وسواس، دقت و میزان انرژی روحی و جسمی که نبئی به آثارش وارد می کرد مثال زدنی بود. او بی دریغ دانش خودرا در اختیار شاگردانش قرار می داد و خیلی از حرفه ای های این عرصه از او آموخته اند.
۲۲ مرداد؛ محمد اسماعیلی- مدرس و نوازنده پیشگام عرصه تمبک نوازی
محمد اسماعیلی از نوازندگان پیشکسوت عرصه موسیقی ایرانی و تمبک نوازی یکشنبه ۲۲ مرداد ماه پس از یک دوره بیماری دارفانی را وداع گفت.
مرحوم اسماعیلی همچون هنرمندان شناخته شده موسیقی ایرانی و تمبک نوازی بود که به سال ۱۳۳۰ توسط مرتضی گرگین زاده و مصطفی گرگین زاده به حسین تهرانی معرفی گردید.
این هنرمند در سال ۱۳۳۷ بود که در گروههای موسیقی وزارت فرهنگ و هنر آن سال ها مشغول به فعالیت شد و در ارکسترهای موسیقی ملی به نوازندگی تمبک پرداخت.
شیوه نوازندگی محمد اسماعیلی به شیوه نوازندگی حسین تهرانی شبیه بود.
وی که همیشه از شیوه خاصی در نوازندگی تمبک استفاده می کرد طی سالهای اخیر سابقه همکاری با ارکسترها، هنرمندان و گروهای مطرح موسیقی ایرانی همچون «گروه اساتید موسیقی ایران» با حضور فرامرز پایور نوازنده سنتور، جلیل شهناز نوازنده تار، علی اصغر بهاری نوازنده کمانچه، محمد موسوی نوازنده نی را داشته است.
۲۵ مرداد؛ منوچهر اسلامی- نوازنده پیشکسوت سازهای بادی
منوچهر اسلامی آهنگساز و نوازنده پیشکسوت سازهای بادی در ۸۲ سالگی فوت کرد.
مرحوم منوچهر اسلامی موسیقیدان، آهنگساز، مدرس، نوازنده سازهای ترومپت و ساکسوفون و تنظیم کننده متولد سوم اردیبهشت ۱۳۲۰ در تهران بود. وی فعالیت حرفه ای خودرا از سال ۱۳۴۱ به عنوان نوازنده ترومپت و ساکسوفون شروع کرد و از سال ۱۳۴۵ به اجرای موسیقی مشغول بود.
تنظیم آثار مختلفی برای ارکستر بادی تهران به رهبری جاوید مجلسی بر طبق نغمه ها و ترانه های محلی ایرانی، تنظیم و اجرای آثار مختلفی برای ارکستر ملی ایران به رهبری فرهاد فخرالدنی برمبنای نغمه هایی از ردیف موسیقی دستگاهی ایران، کتاب «دختر بویر احمدی»؛ پارتیتور برای ارکستر بادی تهران، کتاب «دختر شیرازی»؛ پارتیتور برای ارکستر ملی ایران، کتاب «چکیده و سرآغازی بر بداهه نوازی و هارمونی موسیقی جز و پاپ»، تدریس در هنرستان موسیقی تهران، همکاری با گروه موسیقی «ایماژ» به سرپرستی ایمان جعفری پویان و همکاری با ارکستر امید حاجیلی از فعالیتهای زنده یاد اسلامی است.
وی تنظیم کننده قطعه های موسیقی همچون «باغ سحر» با شعر مشفق کاشانی و آهنگسازی محمود جعفری امید، «جمهوری» با شعر علی مردانی و آهنگسازی هادی آرزم و «بسیج» با شعر و آهنگسازی حسام الدین سراج بوده است.
۲۸ مرداد؛ شکرعلی رضایی - خواننده، شاعر و نوازنده پیشکسوت لرستانی
شکرعلی رضایی از خوانندگان، شاعران و نوازندگان ه پیشکسوت لرستانی به سبب کهولت سن و کسالت در ۷۹ سالگی از دنیا رفت.
مرحوم رضایی از کودکی در کنار برادرانش موسیقی کار کرده بود. او صدای خاصی داشت و ترانه های قدیمی لکی را بیشتر در برنامه های محلی و جشن ها می خواند. گاهی هم تنبک و دهل در کنار برادرش همت علی رضایی می نواخت.
فرج علیپور درباره ی شخصیت این هنرمند اظهار داشته بود: از همه این ها گذشته آقای رضایی اخلاق بسیار خوبی داشت و خوش مرام بود. به قول امروزی ها آدم باکلاسی بود. هر کسی را سرجای خودش می شناخت و به کوچک و بزرگ احترام می گذاشت. من عاشق این مرام او بودم که خانوادگی همه اینگونه هستند؛ همه افرادی خوب، سنگین و خوش اخلاقی هستند.
۲۰ مهر؛ احمدعلی اشرفی - هنرمند پیشکسوت موسیقی مقامی بوشهر
استاد احمدعلی شرفی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی مقامی بوشهر و هم دوره هنرمندان بزرگ موسیقی نواحی ایران همچون حاج قربانی، عثمان محمدپرست و بسیاری دیگر روز ۳۰ مهر ماه بعد از چند روز بیماری براثر سکته قلبی فوت کرد.
این هنرمند یکی از اسطوره های موسیقی بوشهر بود که از او به عنوان یکی از مهم ترین راویان قدیمی و اسطوره های موسیقی بوشهر یاد می کنند. این هنرمند در نوازندگی نی انبان و نی جفتی یکی از مهم ترین راویان موسیقی مقامی بوشهر بود و خیلی از پژوهشگران نامدار موسیقی کشورمان همچون محمدتقی مسعودیه و محمدرضا درویشی از آثار این هنرمند به عنوان منابع پژوهشی استفاده های زیادی داشتند.
احمدعلی شرفی یکی از دردانه های موسیقی مقامی ایران بود که در اجراهای داخلی و بین المللی فراوانی هنرنمایی کرد و به شایستگی هرچه تمام تر در معرفی موسیقی منطقه بوشهر تلاش خودرا انجام داد.
۲ آبان؛ لیلی افشار - نوازنده پیشگام گیتار کلاسیک
لیلی افشار که اولین نوازنده زن در جهان است که درجه دکترا در نوازندگی گیتار کلاسیک را کسب کرده، روز سه شنبه دوم آبان ماه پس از تحمل یک دوره بیماری از دنیا رفت.
مرحوم افشار یکی از ۱۲ نوازنده بین المللی گیتار بود که برای نواختن حضور آندرس سگوبیا در کلاس های پیشرفته وی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب گردید. آن موقع بود که بعد از این کلاس ماسترو سگوبیا در مصاحبه ای که در اخبار شامگاهی ان بی سی حضور یافت درباره ی افشار پیش بینی نمود که او روزی به نوازنده ای معروف تبدیل خواهد شد. علاقه او به موسیقی معاصر منجر گردید که از اولین اجرا کنندگان آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس از میان دیگران باشد.
وی کنسرتهای مختلفی در کشورهای ایران، آمریکا، انگلستان، ایرلند، کانادا، فرانسه، دانمارک، ایتالیا، آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکای جنوبی برگزار کرده و همین طور در «ویگمور هال لندن»، «مرکز هنرهای اجرائی کندی»، «فستیوال موسیقی گرند تیتن»، «فستیوال موسیقی اسپن»، «مدرسه هنرهای تجسمی بنف»، «فستیوال موسیقی منتون» و «آکادمی آمریکایی در رم» نواخته است.
۱۳ آبان؛ اکبر گلپایگانی - مرد حنجره طلایی موسیقی ایران
اکبر گلپایگانی ملقب به گلپا از خوانندگان شاخص موسیقی ایرانی پس از مدت ها بیماری در سن ۹۰ سالگی فوت کرد.
مرحوم اکبر گلپایگانی دهم بهمن ماه سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. این هنرمند در سال ۱۳۱۸ بود که بعد از ورود به دبستان فرهنگ به عنوان قاری قرآن مدرسه انتخاب|شد و از این پس بود که به فراگیری مقدمات آواز و خوانندگی موسیقی ایرانی پرداخت.
وی در سال ۱۳۲۶ بعد از تلمذ از محضر پدرش اولین تجربه حضور در یک ارکستر و گروه کر را کسب نمود و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد. این هنرمند از سال ۱۳۲۸ به بعد با هنرمندان سرشناسِ موسیقی آشنا شد و آموزش را زیر نظر آنها شروع کرد.
از جمله استادان اکبر گلپایگانی می توان به هنرمندانی همچون حسن یکرنگی، نور علی برومند، اسماعیل قهرمانی، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، محمد ایرانی مجرد، عبدالله دوامی، ادیب خوانساری، حسین طاهرزاده و سلیمان امیر قاسمی اشاره نمود.
این هنرمند پیشگام موسیقی ایرانی که از او به عنوان مرد حنجره طلایی موسیقی ایرانی یاد می شود، در سال ۱۳۳۵ به دعوت سازمان یونسکو با همراهی نورعلی برومند و علی اصغر بهاری برای اجرای آواز و موسیقی ایرانی برنامه ای را اجرا می کند.
«موی سپید»، «مست عشق»، «عقیق»، «دل ای دل»، «بزم عاشقان»، «روی برگی بنویس عشق»، «چرا عاشق نباشم»، «قدر محبت» همچون آثاری است که در قالب آلبوم علاوه بر کنسرت و اجراهای زنده از اکبر گلپایگانی پیش روی مخاطبان قرار گرفته است.
۲۱ آبان؛ محمدرضا جعفری بهنام - صدابردار پیشکسوت موسیقی
محمدرضا جعفری بهنام از صدابرداران برجسته موسیقی و از جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی بامداد امروز یکشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۲ بعد از یک دوره سخت مبارزه با آثار شیمیایی به جا مانده از دوران جنگ در سن ۷۶ سالگی بر اثر ایست قلبی درمنزل خود از دنیا رفت.
مراسم وداع و خاکسپاری این هنرمند پیشکسوت و جانباز سرافراز میهن روز دوشنبه ساعت ۱۰ بامداد در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) تهران برگزار می گردد.
جعفری بهنام سال ۱۳۲۶ در تهران به دنیا آمد. او سال ۱۳۵۳ به استخدام وزارت فرهنگ و هنر وقت درآمد. وی بعد از انقلاب با دیگر دوستان خود در طبقه پنجم تالار وحدت استودیویی ساخت و سرودهای انقلابی ضبط کرد. جعفری بهنام در طول جنگ تحمیلی به عنوان صدابردار ۱۳ بار به جبهه های مختلف اعزام شد.
محمدرضا جعفری بهنام صدابرداری آلبوم های خیلی از هنرمندان را به عهده داشته که از آن میان می توان به همکاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اشاره نمود.
۱۷ آذر؛ هومن موسوی زاده - نوازنده گیتار کلاسیک
هومن موسوی زاده از نوازندگان و مدرسان حوزه نوازندگی گیتار کلاسیک که طی سالهای اخیر فعالیتهای مختلفی انجام داده بود، در سن ۴۴ سالگی فوت کرد.
از جمله فعالیتهای وی در این سال ها می توان به مجموعه آثار ثبت شده در کتابخانه کنسرواتوار پاریس و گرفتن برد استادی افتخاری از دانشکده موسیقی دانشگاه ایالتی میشیگان به پاس فعالیتهای باارزش در عرصه گیتار کلاسیک اشاره نمود.
مجموعه مقالات ثبت شده پیرامون روشهای فنی نوازندگی مدرن گیتار و همین طور فعالیتهای تحقیقاتی پیرامون گیتار کلاسیک در دانشگاه های فدراتیو روسیه از دیگر فعالیتهای این هنرمند در حوزه موسیقی محسوب می شد.
۱۴ آذر؛ عباس جلیلیان - آهنگساز و پژوهشگر پیشکسوت موسیقی کرمانشاه
عباس جلیلیان از هنرمندان برگزیده عرصه آهنگسازی و پژوهش موسیقی کرمانشاه روز ۱۴ آذر بود که دارفانی را وداع گفت.
مرحوم عباس جلیلیان از نادر هنرمندان سرزمینمان بود که در خوانندگی، نوازندگی و آهنگسازی مهارت کامل داشت، بدون آنکه آموزشی دیده و یا استادی داشته باشد. او به پژوهش و گردآوری ترانه های بومی و محلی کردی پرداخت و ترکیب آنها را از سازهای بومی و محلی خارج کرد و با سازهای ایرانی و کلاسیک غربی تنظیم کرد؛ روشی که قبل از او به ندرت کسی با این مهارت انجام داده بود؛ همه این ابداعات را به تنهایی و با یک ساز کیبورد انجام می داد.
او هنرمندی خودجوش و ابداعاتش حاصل تلاش و نبوغ شخصی اش بود و در حوزه هنر و به ویژه موسیقی نابغه کم نظیری بود و سازهای مختلفی را به خوبی می نواخت. عباس جلیلیان از پراکندگی و فراموشی خیلی از ترانه های محلی کردی جلوگیری کرد و نقش زیادی در حفظ، ماندگاری و شناسایی موسیقی کردی داشت.
۲۶ آذر؛ نسترن هاشمی- مدرس دانشگاه، آهنگساز و نوازنده سنتور
نسترن هاشمی مدرس دانشگاه، آهنگساز، تنظیم کننده، نوازنده و مدرس سنتور روز دوشنبه ۲۶ آذر ماه در سن ۴۰ سالگی فوت کرد.
این نوازنده و آهنگساز موسیقی ایرانی علاوه بر انجام فعالیتهای گوناگون در عرصه های آموزشی و پژوهشی مؤلف چند کتاب آموزش و آهنگساز پروژه های موسیقایی مختلفی بود که از آن جمله می توان به آلبوم موسیقی «شعر زن» اشاره نمود که سال ۱۳۹۷ به خوانندگی حسین علیشاپور پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
این هنرمند فقید طی سالهای اخیر سرپرستی گروه موسیقی «بانگ نو» را نیز بر عهده داشت. این گروه موسیقایی طی سالهای اخیر علاوه بر حضور مؤثر در جشنواره بین المللی موسیقی فجر فجر در تالارهای مختلفی نیز به اجرای موسیقی ایرانی پرداخته است.
۲۶ آذر؛ همایون خواجه نوری - نوازنده پیشگام گیتار بیس در ایران
همایون خواجه نوری که بر اثر سانحه رانندگی از ناحیه گردن و ستون فقرات گرفتار مصدومیت شدید شده و در بیمارستان بستری شده بود، روز یکشنبه ۲۶ آذرماه در ۷۷ سالگی فوت کرد.
از خواجه نوری فقید به عنوان یکی از اولین نوازندگان حرفه ای گیتار بیس در ایران یاد می شود که در خیلی از آثار موسیقی پاپ از اواخر دهه ی چهل خورشیدی تا سال پنجاه وهفت نقش آفرینی کرده است.
همایون خواجه نوری شاگردانی همچون فریدون فروغی و از لیلی افشار را تربیت کرده است.
این هنرمند سابقه همکاری با آهنگسازانی همچون محمد حیدری، واروژان، بابک بیات، انوشیروان روحانی، فرید زلاند و برادران چشم آذر را داشته است. ضمن این که وی بعد از انقلاب به حرفه عروسک سازی روی آورد.
۲۹ آذر؛ محسن افتاده - نوازنده و مدرس پیشکسوت ساز فاگوت
محسن افتاده، نوازنده و مدرس پیشکسوت ساز فاگوت و بنیانگذار ارکستر مجلسی رودکی ۲۹ آذرماه ۱۴۰۲ در ۷۷ سالگی از دنیا رفت.
محسن افتاده از ۱۲ سالگی در هنرستان عالی موسیقی که آن سال ها در محل فعلی تالار وحدت قرار داشت ثبت نام کرد و نواختن ساز فاگوت را بنابر تشخیص هنرآموزان وقت هنرستان شروع کرد. او از اواخر سال ۱۳۴۰ بنابر دعوت حشمت سنجری، به نوازنده اول فاگوت و همکار ثابت ارکستر سمفونیک تهران بدل شد. بعد از افتتاح تالار وحدت، از افتاده برای نوازندگی فاگوت دعوت شد. این همکاری به مدت چهار سال، تا زمان تشکیل ارکستر مستقل اُپرا ادامه داشت. زنده یاد افتاده سال ۱۳۵۰ موفق به دریافت مدرک لیسانس از هنرستان عالی موسیقی شد. این هنرمند تا سال ۱۳۵۶ که به استخدام رادیو و تلویزیون درآمد، در هنرستان عالی موسیقی، کارگاه موسیقی رادیو و تلویزیون و هنرستان باغچه بان به تدریس اشتغال داشت. وی در همین سال با عنوان سرپرست کارگاه موسیقی مازندران در ساری مستقر شد.
زنده یاد محسن افتاده، نوازندگی فاگوت بیش از ۶۰۰ موسیقی فیلم و سریال ایرانی را برعهده داشته است. در کارنامه هنری او سرپرستی ارکستر مجلسی رودکی و همکاری با آهنگسازان و هنرمندانی مانند حشمت سنجری به چشم می خورد.
۱۸ دی؛ محمد شکارچی - نوازنده پیشکسوت موسیقی مقامی لرستان
محمد شکارچی از نوازندگان پیشکسوت موسیقی مقامی لرستان و برادر علی اکبر شکارچی شامگاه دوشنبه هجدهم دی بر اثر سکته قلبی هنگام خواب دارفانی را وداع گفت.
مرحوم محمد شکارچی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی استان لرستان در حوزه خوانندگی نوازندگی کمانچه بوده است که طی سالهای متمادی در عرصه های مختلف موسیقی نواحی منطقه لرستان و موسیقی ردیف دستگاهی ایران فعالیتهای مستمری را انجام داد. وی همچون هنرمندانی است که طی سالهای اخیر در رویدادهای مختلفی همچون جشنواره موسیقی نواحی و کنسرتهای موسیقی مختلف حضور فعالی داشته است.
۲۴ دی؛ امیر فرشید رحیمیان - نوازنده، آهنگساز و رهبر ارکستر
امیر فرشید رحیمیان نوازنده ترومپت، آهنگساز و رهبر ارکستر روز بیست و چهارم دی ماه فوت کرد.
مرحوم فرشید رحیمیان فعالیت حرفه ای خودرا از سال ۱۳۵۳ در ۱۵ سالگی و با نوازندگی در ارکستر ژونس موزیکال شروع کرد. این هنرمند همین طور در سال ۱۳۵۵ به کنسرواتوار وین راه پیدا کرد. او همزمان با تحصیل، در کلاس های آهنگسازی و رهبری ارکستر توماس کریستین داوید شرکت کرد و بعد از پایان تحصیلات در اواخر سال ۱۳۶۰ به ایران بازگشت و با کتایون ریاحی، بازیگر سینما، ازدواج کرد. او بعد از بازگشت به ایران، به عضویت ارکستر سمفونیک تهران درآمد.
وی از سال ۱۳۶۲ همکاری خودرا با ارکستر سمفونیک صدا و سیما شروع کرد و همزمان به عنوان آهنگساز، با گروه کودک و نوجوان نیز به همکاری پرداخت. این در حالیست که وی در سال ۱۳۶۴ برای آهنگسازی فیلم «از خرمشهر تا ابدیت» جایزه موسیقی متن جشنواره جوان را به دست آورد.
مرحوم امیرفرشید رحیمیان در سال ۱۳۶۹، ارکستر فرهنگسرای بهمن را تأسیس کرد و بعد از آن نخستین ارکستر موسیقی پاپ بعد از انفلاب ۱۳۵۷ را با ۱۲ نوازنده و با خوانندگی مهرداد کاظمی، تشکیل داد. ضمن این که نوازندگی در خیلی از آثار موسیقی ایران، آهنگسازی قطعات گوناگون برای صدا و سیما و فیلم ها و سریال ها، رهبری ارکستر، آموزش موسیقی و ترجمه کتاب دو جلدی «اطلس موسیقی» از دیگر فعالیتهای امیرفرشید رحیمیان در این سال ها بوده است.
۲۵ دی؛ تاج وردی پیکر - هنرمند پیشکسوت موسیقی منطقه ترکمن
تاج وردی پیکر یکی از مؤثرترین هنرمندان موسیقی منطقه ترکمن روز بیست و پنجم دی در سکوت خبری دارفانی را وداع گفت.
او یکی از هنرمندان مطرح دوتارنوازی منطقه ترکمن بود که شناخت بسیار دقیقی از موسیقی این منطقه داشت و توانست معرف خوبی برای شاخه های مختلف موسیقی این منطقه جغرافیایی همچون «خیوه»، «آخال» و سایر سبک ها باشد.
مرحوم تاج وردی پیکر همچون هنرمندانی بود که علاوه بر فهم و تسلط برای موسیقی ترکمن، داستان های قدیمی و اسطوره ای این منطقه را می شناخت و بواسطه این شناخت شاگردان و هنرمندان مختلفی را هم به جامعه موسیقی نواحی و جشنواره ها معرفی نمود که از آن جمله می توان به طواق سعادتی و غفور امانیان اشاره نمود.
۸ بهمن؛ ابراهیم نقدیان - نوازنده پیشکسوت ویولن و کمانچه
ابراهیم نقدیان از نوازندگان پیشکسوت ساز کمانچه روز دوشنبه نهم بهمن ماه بود که در سن ۶۹ سالگی فوت کرد.
این هنرمند پیشکسون نوازندگی ویولن و کمانچه را از هنرمندانی چون اسدالله ملک، علی اصغر بهاری، حبیب الله بدیعی و پرویز یاحقی آموخت. او همینطور نواختن سه تار را از احمد عبادی، استاد برجسته سه تار فراگرفت.
همکاری با گروهای موسیقی همچون شیدا و عارف، و هنرمندانی همچون محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، علی اصغر شاهزیدی قسمتی از فعالیتهای هنری آقای نقدیان بود. او بیش از ۱۰۰ کنسرت را در خارج از ایران روی صحنه برد.
۱۱ بهمن؛ جمشید جم - خواننده قطعه ماندگار «یار دبستانی من»
جمشید جم خواننده باسابقه و مطرح موسیقی کشور چهارشنبه ۱۱ بهمن در منزل خود از دنیا رفت.
مرحوم جمشید جم با صدای دلنشین و آوازهای پرشور خود و با خُلقی مزین به اخلاق اسلامی، همیشه در خدمت انقلاب و اسلام عزیز و الگویی بی نظیر برای جوانان بود و با اثر ماندگار «یار دبستانی من»، نام خودرا در هنر موسیقی ایران جاودانه کرد.
این هنرمند مدتی پیش مسؤول انجمن موسیقی بسیج بود و طی مدتی که در این سمت حضور داشت همیشه خودرا به عنوان هنرمندی دغدغه مند در موسیقی انقلاب معرفی نمود. او همچون خوانندگانی بود هم موسیقی دستگاهی و هم موسیقی انقلاب را می شناخت.
۱۵ اسفند؛ جمشید عندلیبی - آهنگساز و نوازنده پیشکسوت نی
جمشید عندلیبی نوازنده پیشگام عرصه نی نوازی روز پانزدهم اسفند ماه در سن ۶۶ سالگی براثر ایست قلبی فوت کرد.
مرحوم جمشید عندلیبی همچون نوازندگان شناخته شده عرصه نی نوازی بود که نواختن ساز نی را ابتدا بدون استاد فرا گرفت و سپس با حضور در دانشگاه تهران و آشنایی با حسین عمومی به ادامه فراگیری روشهای فنی این ساز پرداخت. وی ردیف موسیقی ایرانی را نزد هنرمندانی چون نصرالله ناصح پور، نورعلی برومند و محمدرضا لطفی فرا گرفت و در سال ۱۳۶۰ بود که برای تکمیل روشهای فنی پیشرفته نوازندگی نی به نزد حسن کسایی در اصفهان رفت. این هنرمند فقید موسیقی ایرانی در طول زندگی خود علاوه برتولید چندین اثر موسیقایی در پروژه هایی چون «بیداد»، «نوا»، «دستان»، «دود عود»، «آسمان عشق»، «یاد ایام»، «رسوای دل»، «پیام نسیم»، «دل مجنون»، «سروچمان» همکاری داشته است. وی علاوه بر نوازندگی در کار آهنگسازی نیز فعال بود و آلبوم های «میهمان تو»، «پاییز نیزار» و «مونس جان» همچون فعالیتهای او در حوزه آهنگسازی است.
عندلیبی همین طور قطعات ابوالحسن صبا را با نی و بصورت ردیف آموزشی تنظیم و نواخته است. این در حالیست که تک نوازی نی پروژه ماندگار «نی نوا» اثر حسین علیزاده هم به عهده مرحوم عندلیبی بوده که خیلی از مخاطبان موسیقی این هنرمند را با چنین اثر معتبری می شناسند. ضمن این که موسیقی «نی نوا» همچون ملودی های معتبر و باارزش تاریخ موسیقی ایران زمین است که بواسطه حضور هنرمندانی چون حسین علیزاده با خلاقیت و استادی منحصر به فرد و جمشید عندلیبی با تک نوازی سحرانگیزی که در عرصه نی نوازی انجام داده و همین طور جمعی دیگر از نوازندگان شاخص موسیقی کشورمان توانست جایگاه رفیعی میان مخاطبان پیدا کند.
۲۳ اسفند؛ محمدجواد بشارتی - پژوهشگر و آهنگساز موسیقی نواحی محمدجواد بشارتی از کارشناسان و پژوهشگران شناخته شده حوزه موسیقی نواحی ایران ظهر روز چهارشنبه بیست و سوم اسفند ماه براثر عفونت کلیه در یکی از بیمارستان های شهر یاسوج و در سکوت کامل خبری فوت کرد. مرحوم بشارتی متولد سال ۱۳۵۱ شهرستان سپیدان استان فارس بود. وی بعد از طی مراحل ابتدای یادگیری موسیقی نوازندگی سنتور را برگزید و بعد از آن تحصیلات تکمیلی خودرا در رشته موسیقی دانشگاه هنر به پایان رساند. وی بعد از مدتی که در تهران مشغول به فعالیتهای مستمری بود عاقبت به یاسوج بازگشت و در این زمان چندان فعالیتی درعرصه موسیقی نداشت.
وی یکی از پژوهشگران و آهنگ سازان بود که در دهه ۸۰ نقش به سزایی در معرفی موسیقی نواحی در جشنواره های موسیقی فجر و نواحی کرمان داشت. این هنرمند مدتی در رادیو فرهنگ خدمت کرد و چند آلبوم در حوزه موسیقی بویراحمد به خوانندگی ملک مسعودی و همین طور موسیقی منطقه بلوچستان کار کرد. این پژوهشگر فقید در دوره هایی که محمدرضا درویشی مسؤولیت محتوایی جشنواره موسیقی نواحی را به عهده داشت یکی از همراهان همیشگی او بود و در چند دوره نیز مسئولیت هایی را به عهده گرفت.
در روزهای آخر اسفند با گرامیداشت یاد و خاطره این هنرمندان، صلوات و فاتحه ای نثار روح بلندشان می نماییم و برای همه هنرمندان موسیقی این سرزمین آرزوی سلامتی و طول عمر باعزت داریم.
منبع: ال مور
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب