در سالروز تاسیس سازمان انتقال خون تاكید شد
بودجه انتقال خون نیازمند افزایش 100 درصدی است
مدیرعامل سازمان انتقال خون ضمن اشاره به شاخصهای اهدای خون در کشور، در عین حال از پایین بودن میزان مشارکت بانوان و همینطور جوانان در امر اهدای خون بعنوان چالش های این حوزه نام برد و همینطور بر ضرورت افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبارات این سازمان تاکید نمود.
به گزارش ال مور به نقل از ایسنا، دکتر مصطفی جمالی در نشست خبری که به مناسبت ۵۳ سالگی تاسیس سازمان انتقال خون برگزار شد، اظهار داشت: امروز نهم مرداد ماه سالروز تاسیس سازمان انتقال خون است. باید توجه کرد که سازمان انتقال خون جزو سازمان های همیشه موفق جمهوری اسلامی ایران بوده است. سه ماه قبل سازمان بهداشت جهانی گزارشی منتشر نمود و شاخصهای اهدا و سلامت خون را در آن گزارش ارائه نمود. انتقال خون ایران در زمره پیشرفته ترین انتقال خون های دنیاست. در بعضی شاخص ها انتقال خون ایران از کشور آمریکا بالاتر است. این موفقیت ها علیرغم همه مشکلات اعتباری سازمان به دست آمده است.
وی با اشاره به اینکه سازمان انتقال خون ایران هنوز هم در منطقه حرف اول را می زند، اظهار داشت: در شرق مدیترانه سازمان انتقال خون ایران رفرنس منطقه ای است. در بحث کمیته خون های نادر تنها کشور اسلامی که نماینده دارد، جمهوری اسلامی یا سازمان انتقال خون است. در دوران کرونا که سازمان های انتقال خون دنیا گرفتار بحران شدند و تا ۳۰ درصد کاهش اهدای خون در بعضی از آنها رخ داد، ما حداکثر کاهش اهدای خون مان هشت درصد بود.
جمالی افزود: هم اکنون ذخایر انتقال خون با حمایت مردم، بی نظیر است. در طول تاریخ انتقال خون چنین ذخایری نداشتیم. به صورتی که میانگین ذخایر را از چهار روز به هشت روز رساندیم. البته اشکالاتی داریم و شاید در یک شاخص اهدای خون چالش داریم و آن هم شاخص اهدای خون بانوان است. در دنیا بانوان بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در اهدای خون مشارکت دارند که این عدد در ایران زیر ۵ درصد است. یعنی ما نصف جمعیت اهدای خون را از دست داده ایم. چالش دیگری که با آن مواجهیم این است که اهدای خون جوانان کاسته شده است. درحالی که جوانان هستند که باید در آینده خون و فرآورده مورد نیاز کشور را تأمین کنند.
وی با اشاره به اینکه علیرغم همه محدودیت ها داریم سیستم را در حوزه انتقال خون ارتقاء می دهیم، اظهار داشت: بعنوان مثال کیسه های خون فیلتردار که خون کم لکوسیت را از آن تهیه می نماییم، در خیلی از کشورهای پیشرفته ۱۰۰ درصد است، اما در کشور ما حدود ۲۵ الی ۳۰ درصد بوده است که ما در قدم اول آنرا به بالای ۵۰ درصد امسال می رسانیم. بطور قطع مرگ و میر و عوارض اهدای خون با افزایش خون کم لکوسیت رابطه دارد. هرچه کیسه های فیلتردار ما بیشتر شود، عوارض و مرگ و میر دریافت کنندگان خون کمتر می شود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون تعیین گروههای خونی در خیلی از استان ها به روش دستی انجام می شود، اظهار داشت: در چهار استان ما اتوماتیک است. ما برنامه داریم تا آخر سال تعیین گروههای خونی در کل کشور با روش اتوماتیک و دستگاهی باشد تا هم سرعت را بالا برد و هم خطا را می کاهد. همینطور تست های غربالگری انتی بادی که سلامت خون را چک می کند، بر مبنای سیاستی مرکزی شد و در ۱۱ استان انجام می شود، اما گرفتاری زیادی برای استان ها بوجود آورده بود. هر روز از برخی استان ها نمونه ها به استان دیگر ارسال می شد که گرفتاری هایی ایجاد می کرد. پیشبینی ما این است که تا آخر مهر یا تا آخر آبان کل کشور از نظر آزمایشات غربالگری مستقل شود.
جمالی اظهار داشت: برنامه دیگری در زمینه بانک HLA داریم. حالا کسی که می خواهد پیوند مغزاستخوان و سلول های بنیادی شود، باید یک نفر را پیدا کند که آنتی ژن های HLA مشابه با او داشته باشد. در کشوری مثل آلمان بانک HLA حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیون عضو دارد، اما در کشور ما این عدد خیلی پایین و هزینه بر است. این هم جزو برنامه هاست که حمایت جدی را از جانب سازمان برنامه و بودجه طلب می کند که البته ما روی مشارکت خیرین هم حساب باز کردیم تا این حوزه را هم توسعه دهیم.
وی با اشاره به اینکه جمعیت درحال پیر شدن است و وقتی میانگین سنی جمعیت بالا رود، احتیاج به خون و فرآورده افزایش می یابد، اظهار داشت: ما سال قبل دو میلیون اهدا داشتیم و پیشبینی مان این است که شاید ظرف هفت تا هشت سال آینده سه میلیون برای پاسخگویی به نیاز کشور لازم داشته باشیم و یکی از برنامه های ما فرهنگسازی برای جذب جوانان و بانوان است.
وی با اشاره به اینکه قبل از اوج گیری مجدد کرونا میانگین ذخایر خون تا ۱۰ روز هم رسید، اما حالا به هشت روز رسیده است، اظهار داشت: اما اصلا مشکلی وجود ندارد و نیازها را به صورت ۱۰۰ درصد برطرف می نماییم.
جمالی در پاسخ به سوالی درباره نذر خون در محرم، اظهار داشت: نذر خون ابتکار بسیار خوبی بود و از قدیم وجود داشت. پیش از این عده زیادی در تاسوعا و عاشورا برای اهدای خون رجوع می کردند که خارج از ظرفیت بود. چند سال قبل نوبت دهی به افرادی که نذر خون داشتند، باب شد و سفارش هم شد که هدف اهدای خون و کمک به سلامت جامعه است و برای سایر روزها نوبت دهی انجام شد و همچنان هم پیش می رود. هر اهدای خون سه قسمت پلاکت، پلاسما و گلبول قرمز دارد و می تواند جان سه نفر را نجات دهد. ازاین رو با نذر خون جان انسان ها را نجات می دهید و یکی از قشنگترین انواع نذر است.
وی در اینباره افزود: باید توجه کرد که ما به غیر از اهدای خون و تأمین سلامت جامعه یک وفاق دینی و ملی را در اهدای خون داریم و از همه ادیان اهدای خون در کشور انجام می دهند و دریافت کننده خون هم هستند. همه نژادها شامل ترک، کرد، فارس و... هم اهدای خون کرده و هم گیرنده خون هستند. ما یک شبکه خون رسانی داریم که در مواقع نیاز، خون را جابجا می کند. سازمان انتقال خون سازمانی مردمی و مظهر وفاق ملی و دینی است.
جمالی در پاسخ به سوال دیگری درباره شاخص اهدای خون هم اظهار داشت: شاخص اهدای خون را در انتها هر سال محاسبه می نماییم. طبق آخرین محاسبه ما شاخص اهدای خون در کشور کمی بیشتر از ۲۶ در هزار است. در دوران کرونا به ۲۳ رسیده بود که حالا بالا رفته است. کرونا مقداری مراجعات را کم کرده، اما آنقدر نبوده که بحران ایجاد نماید. در روزهای محرم رجوع بالا می رود و پیشبینی ما این است که ذخایر بالا رود. حالا بیشتر اهداکنندگان ما حدود ۳۰ تا ۴۵ سال هستند. حتی در تجربه ای که در اهدای خون محلات داشتیم، گاهی می دیدیم که مشارک جوانان زیر ۱۰ درصد است و این نشان داده است در زمینه جذب جوانان خوب کار نکرده ایم.
جمالی در پاسخ به سوال ایسنا، درباره برنامه سازمان انتقال خون برای ایجاد اتوبوس های سیار خون گیری برای اهدای خون مردم مناطق روستایی و...، اظهار داشت: ما جمعیت قابل توجهی در روستاها داریم. روستاییان امکان پرداخت هزینه و آمدن به شهر را کم دارند. این درحالی است که مردم در روستاها خون سالمی دارند و مشارکت خوبی هم دارند. با این وجود ما که نمی توانیم در هر روستا یک پایگاه ثابت خون گیری ایجاد نماییم. ازاین رو بهترین وسیله سامانه سیار اهدای خون یا همان اتوبوس های خون گیری است. متاسفانه این امکان در کشور خیلی کم است و خیلی از استان ها هم اصلا ندارند، مانند استان تهران. بهترین کار برای پوشش بخش ها و روستاها همین اتوبوس هاست. قیمتی که برای یک اتوبوس مناسب برآورد می شود، حدود هشت میلیارد تومان اتوبوس و یکی - دو میلیارد هم تجهیز آن هزینه دارد. ازاین رو برای هر اتوبوس ۱۰ میلیارد لازم است. حال اگر ۱۰۰ اتوبوس خون گیری داشته باشیم، در طول سال می توانیم بیشتر روستاها و بخش ها را پوشش دهیم. بودجه آن هم کم نیست، اما خیلی مهم است و ما موظفیم که امکان اهدای خون را برای همه ایجاد نماییم. پیگیریم و حتما در بودجه سال آینده سازمان پیشبینی می نماییم. از سازمان مدیریت و برنامه ریزی هم انتظار داریم که حمایت کند. در این صورت سازمان انتقال خون بیمه می شود و اهدای خون بسیار بالا می رود.
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره ایجاد پالایشگاه پلاسما و همینطور چرایی کمبودهای مقطعی IVIG، اظهار داشت: یک زمانی مجوزهایی به برخی افراد داده شد تا مراکز پلاسما را دایر کنند. قرار بود که این مراکز پلاسما را دریافت نمایند تا برای تهیه داروهای مشتق از پلاسما به کشورها ارسال شود و بازگردد. در یک بازه زمانی هم قرار بود پالایشگاه بزنند تا کشور دیگر وابسته نباشد. قسمت اول مبحث انجام شد و شرکت ها آمدند و سودی هم بردند، اما به هر علت پالایشگاه دایر نشد. حالا هم مسائل قضایی در جریان است.
وی اظهار داشت: باید توجه کرد که این مورد حاکمیتی و در ارتباط با سلامت مردم است. نمی توانیم به دارویی وابسته باشیم که از خارج از ایران می آید، اگر این دارو قطع شود، سلامت جامعه را تهدید می کند. IVIG و آلبومین را هم عموما از پلاسما می گیرند. ظرفیت تولید پلاسمای سازمان انتقال خون ۲۰۰ هزار لیتر و در بخش خصوصی هم حدود ۲۰۰ هزار لیتر است. متعهدند که پلاسمایی که می رود، به دارو تبدیل گشته و بازگردد. حال اگر این پلاسما بموقع برود و دارو شود، تا حد زیادی فعلاً نیاز را رفع می کند. با این وجود نوساناتی وجود دارد. گاهی دارو دیر می آید گاهی پلاسما دیر می رود و در یکی دو سال بحران کرونا هم دنیا در پلاسما گرفتار چالش شد. ازاین رو نوساناتی که وجود دارد، به این علل است. در نهایت این روش، درد مملکت را درمان نمی نماید. نباید به امید خارج بنشینیم. ما با هماهنگی سازمان غذا و دارو برنامه هایی برای افزایش این ظرفیت داریم. کار ساده ای نیست، اما قابل انجام است. حالا سالانه ۴۰۰ هزار لیتر پلاسما در کشور تولید می شود.
جمالی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره کمبود نیروی انسانی در سازمان انتقال خون هم اظهار داشت: مشکلی که ما داریم، این است که از آنجاییکه سازمان انتقال خون تخصصی است، هیچ کجا طب انتقال خون را آموزش نمی دهد. این که افراد را از راه استخدام، جذب نماییم، کاری بود که طی دو سال قبل انجام شد، اما خیلی از افراد علیرغم قبولی، به سازمان انتقال خون نیامدند. چونکه وقتی دریافتی شان را با دانشگاه ها مقایسه می کنند، برایشان به صرفه نیست. پیشنهادی که به سازمان امور استخدامی دادیم، این بود که ما یکسری نیرو داریم که به صورت طرح به سازمان آمده و پس از طرح خبره می شوند، اما وقتی به بار می نشینند، طرح شان تمام شده و باید بروند. ما خواهش کردیم که اجازه دهند، ما این نیروها را بهره برده و جذب نماییم که هم به نفع منابع کشور و هم به نفع شخص است. اگر این مورد را بپذیرند، مشکل انتقال خون تا حد زیادی برای سالهای آینده رفع می شود. ما کمتر از ۵۰۰۰ نیرو در کل کشور داریم و برآوردم این است که اگر ۱۰۰۰ نیرو جذب نماییم، ظرف ۵ سال آینده مشکلی نخواهیم داشت.
وی درباره وضعیت سلامت اهدای خون، اظهار داشت: پزشکان اهدا ابتدا سوالاتی از فرد اهداکننده خون می پرسند و فرض بر این است که فرد صادقانه پاسخ می دهد که معمولاً همچنین است. حال امکان دارد فردی دقیق جواب ندهد یا خودش هم اطلاع نداشته باشد، ازاین رو خون مورد آزمایش هم قرار می گیرد. منتها بحثی درباره «زمان پنجره» داریم که زمانی است که ویروس وارد بدن شخص شده، اما روش های آزمایشگاهی هنوز نمی توانند تشخیص دهند. برآورد ما این است که شاید با این روش های آزمایشگاهی که داریم، خیالمان راحت است. در عین حال روش دیگری هم هست که در آن ظرف چند روز میتوان وضعیت سلامت خون را تشخیص داد، اما فعلاً بنیه مالی سازمان اجازه داشتن این روش را نمی دهد، اما دنبال راهکارهایی هستیم که بتوانیم با کمک بخش خصوصی این کار را هم انجام دهیم.
جمالی با اشاره به اینکه استان کردستان جزو استان هایی است که اهدای خون بالایی دارد و مشارک بانوان کردستان هم حدود ۹ درصد است، اظهار داشت: لرستان هم به همین صورت است و اهدای خون بالاست.
وی درباره نحوه خرید تجهیزات در سازمان انتقال خون، اظهار داشت: در انتقال خون شرکتهای زیادی برای خرید تجهیزات و ملزومات وجود ندارد. وقتی بحث کیسه خون مطرح می شود، کلا شاید چهار تا پنج شرکت در کشور فعالند. شرکت داخلی داریم که ۲۰ سال است که کار می کند و می خواهیم از آن حمایت نماییم، اما استانداردهای لازم را ندارد. در حوزه سلامت هم نمی توان استانداردها را نادیده گرفت. ازاین رو تولید حوزه سلامت باید ۱۰۰ درصد در سطح کشورهای پیشرفته باشد. چونکه یک نشتی خون می تواند مشکل ایجاد نماید. ما سختگیرانه برخورد می نماییم. در حوزه کیسه خون یکی از شرکت ها با کمپانی خارجی مشارکتی یک کارخانه در کشور زده است که که در زمان دکتر قاضی زاده هاشمی راه اندازی شد و استانداردهای آن شبیه به همان کشور خارجی است. حقیقت این است که این کیسه با همان استاندارد اروپا در کشور تولید می شود. توان بالایی هم دارد. خودبه خود که مناقصه می گذاریم این شرکت در رقابت برنده می شود؛ قیمت خوبی می تواند بدهد و کیفیت محصولش هم که تایید شده، اما شرکت رقیب داخلی در کنترل کیفی ما مشکل دارد. نمی گردد با سلامت مردم شوخی کرد. در عین حال مدیرعامل سازمان نه در مناقصه، بلکه در عدم اجبار می تواند اعلام نظر کند. مثلاً من می بینم که کیت درحال اتمام است و چند شرکت هم هستند. حال هر شرکتی را که توانمند ببینم انتخاب می کنم. نمی توانم صبر کنم تا محصول سازمان تمام شود که سلامت مردم به خطر افتد. در نتیجه با مسئولیت خودم عدم اجبار را امضا کرده و از آن شرکت مستقیما خریداری می کنم. در این فرآیند هم دستگاههای نظارتی کامل نظارت می کنند. مصالح مردم و سازمان اولویت من است، نه منافع شرکت ها. با این وجود بنا داریم که تا حد امکان از شرکتهای داخلی حمایت نماییم.
جمالی درباره وضعیت تأمین کیسه های فیلتردار، اظهار داشت: این کیسه ها به صورت وارداتی تأمین می شود. در دستور کار معاونت علمی ریاست جمهوری تولید این کیسه ها قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه ما یک استاندارد بسیار عالی در سازمان انتقال خون داریم که سبب می شود پلاسمای ما سالم باشد، اظهار داشت: این استاندارد در خیلی از کشورهای جهان وجود ندارد. در زمینه پلاسما اقدامات خوبی انجام شد، اما در آن وقفه افتاد. پلاسما فقط آلبومین، IVIG و... نیست، بلکه مواد و عامل های دیگری هم دارد و در سالیان آینده بیشتر از این از صنعت پلاسما می شنویم. ورود این تکنولوژی به کشور، حیاتی می باشد. در کشور ما تکنولوژی آن وجود دارد. دانشمندان مان این توان را دارند، اما یک سرمایه گذاری اولیه سنگین و چند هزار میلیاردی نیاز دارد تا راه اندازی شود. دوستانی که پلاسما را برای تبدیل آن به دارو به خارح ارسال کردند، باید تولید پلاسما را هم انجام می دادند و به نظر من به کشور کم لطفی کردند.
وی درباره پلاسما فرزیس هم اظهار داشت: سیستم دولتی تا حدی ظرفیت دارد و برای توسعه آن باید بخش خصوصی فعالتر شود.
جمالی همینطور اظهار داشت: در ۱۰ سال قبل مراکز درمانی و تخت های بیمارستانی رشد قابل توجهی داشتند. متاسفانه از آنجاییکه بودجه و تشکیلات سازمان انتقال خون مستقل است، شامل حمایت های وزارت بهداشت نشد و سازمان برنامه و بودجه هم طی ۱۰ سال گذشته حمایتی از این سازمان نکرد. در نتیجه ما از نظر تشکیلاتی، اعتباری و تجهیزاتی ۱۰ سال عقب افتادیم، اما با این وجود سازمان افتخارآفرینی کرده است.
وی اظهار داشت: بودجه ای که برای سازمان در نظر گرفتند، اصلا پاسخگوی نیازهای مراکز درمانی نیست. اگر قرار باشد سازمان را کمی و کیفی ارتقاء دهیم، باید بودجه سازمان انتقال خون متناسب با نیاز کشور بالا رود. بدون اغراق می گویم که حدودا ۱۰۰ درصد باید اعتبارات مان افزایش یابد تا بتوانیم همچنان سازمان پیشرو در منطقه باشیم. سال قبل و سال جاری را به سختی گذراندیم، اما اگر برای بودجه سال آینده به شکل جدی از سازمان انتقال خون حمایت نکنند، امکان دارد سازمان نتواند جوابگوی نیاز مراکز درمانی باشد.
منبع: ال مور
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب