خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۱۰۴؛
سکوی پرتابی به نام سام و نرگس
ال مور: موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی سام و نرگس یکی از آثار با کیفیت موسیقایی در رابطه با جریان سینمای حرفه ای کشور است که معرف یکی از خوانندگان بااستعداد موسیقی پاپ ایران پس از انقلاب شد.
دریافت 9 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های مربوط به برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی بعد از شروع و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهن مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حال مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که بصورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در صد وچهارمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ فیلم سینمایی «سام و نرگس» به کارگردانی ایرج قادری، آهنگسازی بابک بیات و خوانندگی حمید حامی رفتیم که نه فقط دربرگیرنده مؤلفه های ارزشمندی در عرصه آهنگسازی بود بلکه به صورتی سکوی پرتابی برای خواننده توانمندی به نام حمید حامی شد که توانست با اتکا به یک صدای متفاوت و فنی و البته همراهی یک آهنگساز مؤلف به نام بابک بیات خودرا به عنوان یکی از خوانندگان مهم موسیقی پاپ ایران معرفی نماید.
فیلم سینمایی «سام و نرگس» به نویسندگی و کارگردانی ایرج قادری و تهیه کنندگی مرتضی شایسته محصول سال ۱۳۷۹ سینمای ایران است که به صورتی نخستین بازی محمدرضا گلزار که تا آن زمان عضوی از گروه موسیقی «آریان» بود، به حساب می آید. فیلمی همچون سایر آثار بعد از انقلاب ایرج قادری که در بستری ملودرام و عاشقانه روایت می شد؛ فیلمی محصول سینمای بدنه که در زمان خود توانست به یکی از مهم ترین و پرمخاطب ترین آثار سینمایی مورد توجه قرار گیرد.
داستان فیلم «سام و نرگس» حول محور ۲ رفیق صمیمی به نام سام و عبد می گذرد. مسیری که با گذشت زمان سام به نرگس، خواهر عبد علاقه مند می شود. عبد که قهرمان ورزشی می شود از سام چاقویی را به عنوان هدیه دریافت می کند و وقتی با چاقو ژست می گیرد ابی عکاس از او عکس می گیرد. پس از مدتی مشخص می شود که ابی عکاس هم به نرگس علاقه مند شده است، بنابراین برای انتقام از سام ماجرای علاقه مندی او را به نرگس، برای عبد تعریف می کند. عبد عصبانی به دیدار سام می رود و آن جا بجای سام، خودرا با چاقو مجروح می کند که منجر به فوتش می شود. سام دراین میان قاتل شناخته می شود و حکم اعدامش صادر می شود. اما روز عروسی ابی و نرگس، با دیدن عکس عبد، واقعیت مشخص شده و پدر نرگس روز اعدام سام، او را می بخشد.
محمدرضا گلزار، نوشین حسین خانی، محمود کاکاوند، اسماعیل شنگله، اکرم محمدی، پوراندخت مهیمن، لیدا جوادی، امید امیدفر، هادی مهدی کیا، محمد حق دل، توحید اصلان زاده، بیتا توکلی بازیگران این فیلم سینمایی بودند.
اما یکی از مؤلفه های مهمی که در بهتر دیده شدن این فیلم سینمایی فارغ از جذابیت های محتوایی و داستانی اش توانست نقش مؤثری ایفا کند، حضور آهنگساز شناخته شده و مولفی به نام بابک بیات بود که بدون هیچ اما و اگری هنوز که هنوز است جانشینی ندارد و از او می توان به عنوان یکی از ارزشمندترین و گرانمایه ترین هنرمندانی در حوزه موسیقی یاد کرد که چه در عرصه ساخت موسیقی فیلم، چه در عرصه آهنگسازی و چه در عرصه استعدادیابی و معرفی آنها به جریان حرفه ای موسیقی از هنرمندان بی بدیل این عرصه بشمار می رود. هنرمندی که آثارش همیشه جزو شنیدنی ترین و مهم ترین ملودی هایی بوده که هم مخاطبان خاص و هم عموم ذایقه شنیداری مخاطبان با آن ارتباط برقرار کرده اند.
مسیری بسیار هدف مند و کارشناسانه که سبب ظهور و بروز استعدادهایی شد که از آثارشان به آسانی نمی توان عبور کرد. آثاری که به علت استفاده به جا و درست از ترانه و ملودی در خوانش یک اثر موسیقایی توانستند خودرا به عنوان ماندگارترین ها معرفی کرده و تبدیل به جریان مهمی در پروسه تولید آثار موسیقایی شوند. چارچوبی که یکی از آنها دقیقاً از پس ساخت موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی «سام و نرگس» با حضور خواننده ای به نام حمید حامی شروع و این هنرمند را به عنوان یکی از متفاوت ترین خوانندگان موسیقی پاپ معرفی نمود.
یکی از رسانه ها درباره ی حضور بابک بیات به عنوان آهنگساز فیلم سینمایی «سام و نرگس» نوشته بود: «فیلم «سام و نرگس» آخرین فیلمی بود که نام بابک بیات را به عنوان آهنگساز بر پرده های سینمای ایران به تصویر کشید. آهنگسازی که بدون تحصیلات دانشگاهی برای بیش از یکصد فیلم سینمایی، تئاتر و سریال تلویزیونی موسیقی نوشت و آثار سینمایی اش در چندین جشنواره بین المللی جایزه گرفت. او علاوه بر موسیقی متن، درحمید حامی: در آن برهه زمانی همه چیز دست به دست هم داد که صدای من و دردهایی که در آن روزگار داشتم، دردهای بابک بیات و دردهای اهورا ایمان منجر به تولید قطعه «دلم گرفت» شود موسیقی ترانه، موسیقی کودک و موسیقی همراه صدای شاعر آثاری جاودان خلق کرد و در این حوزه ها، نامش همراه ایرج جنتی عطایی و شاملو در تاریخ هنر معاصر ایران و جهان ماندگار شد. سام و نرگس آخرین ساخته سینمایی او و اولین اثرش با صدای خواننده جوان و توانمندی بود که با نام هنری حامی به دوستداران موسیقی ترانه ایران معرفی نمود.
موسیقی بابک بیات علاوه بر استحکام، ترکیب بندی و حجم، همیشه توانسته ارتباط عاطفی عمیقی با مخاطب برقرار کند و این می تواند رمز موفقیت او باشد آن هم در حالیکه اصولاً فرهنگ موسیقایی عامه ایران موسیقی ارکسترال را سخت می پسندد و درک می کند اما موسیقی های بیات بطورکامل بر عکس است؛ علیرغم این خاصیت به لایه های عمیق احساس و عواطف مخاطب ایرانی چنگ می زند. این مورد احیانا ریشه در تفکر و ایدئولوژی موسیقی دارد که می گوید: ترانه، درد مردم یک اجتماع است». این ترکیب موسیقی بیات را تبدیل به یک موسیقی مدرن ایرانی کرده که می تواند همپای زمانه و مخاطبان حرکت نماید. او دوازده بار برای موسیقی متن فیلم هایش کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین شد و سه بار برای «عروس»، «سرزمین خورشید» و «مردی شبیه باران» این جایزه را گرفت. «بابک بیات» را می توان یکی از مهم ترین آهنگسازان فیلم در تاریخ جشنواره فیلم فجر دانست.»
اما بی شک یکی از خوانندگانی که توانست بواسطه توانایی های فردی و حمایت خوب بابک بیات خودرا به خوانش موسیقی تیتراژ فیلم «سام و نرگس» به جامعه موسیقی ایران معرفی نمود و تا سال ها نیز در مارکتینگ این موسیقی باقی بماند حمید حامی بود. خواننده ای که اگر پروسه اقتصادی موسیقی کشورمان مسیر بهتری را برای تولید آثار موسیقایی باکیفیت و غیرسرگرم کننده باز می کرد همچنان می توانست به عنوان یکی از پرمخاطب ترین های این عرصه عرض اندام کند. شرایطی که هنوز برای خود طرفدارانی دارد و هر از چندگاهی در رسانه ها خبر از برگزاری کنسرت این خواننده مؤلف و صاحب سبک منتشر می شود.
حامی با خواندن تک آهنگ «دلم گرفت» در فیلم سینمایی «سام و نرگس» بود که برای خود طرفداران بسیار زیادی پیدا کرد و شرایطی را فراهم ساخت که توانست مبادرت به انتشار آلبوم «دو نیمه رؤیا» به آهنگسازی بابک بیات کند. آلبومی عاشقانه با اشعار اهورا ایمان و بابک صحرایی که در زمان انتشار خود سر و صدای زیادی به پا کرد و منجر به حضور و استمرار خواننده ای شد که تونالیته صدای او آمده بود تا حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد؛ صدایی که بااینکه تهیه کنندگان حوزه موسیقی در این سال ها آن چنان که باید به این جنس صدای استاندارد و مطلوب اهمیت چندانی نمی دهند اما هرچه هست دارای استانداردها و مؤلفه های ارزشمندی است که ای کاش می توانست در راه فعلی تولیدات عرصه موسیقی حضور پررنگ تری داشته باشد.
این خواننده موسیقی پاپ که روزهای پیش رو در تدارک برگزاری تازه ترین کنسرتهای خود است، مدتی پیش بود که در یک گفتگوی رسانه ای پیرامون حضورش در موسیقی تیتراژ فیلم سینمایی «سام و نرگس» اظهار داشت: با عنایت به صحبت هایی که از قبل انجام گرفته شده بود به منزل مرحوم بابک بیات رفتم. در آن زمان وی مشغول ساخت موسیقی «سام و نرگس» بود. البته موسیقی تیتراژ را هم یکی از شاگردان ایشان خوانده بود که آقای بیات چندان از کیفیت خروجی آن راضی نبود. اما چون او خانواده من را می شناخت و با آنها دوستی زیادی داشت همیشه دلش می خواست تا به من در عرصه موسیقی کمکی کند. بدین سبب از من خواست تا بصورت تمرینی این تیتراژ را برایشان بخوانم. تمرین برای این موسیقی از ساعت ۲ تا ۵ بامدادان همان روز و در ادامه ساعت ۸: ۳۰ بامداد در استودیو دنبال شد. شرایطی که در نهایت منجر به تولید قطعه نهایی موسیقی تیتراژ «سام و نرگس» با عنوان «دلم گرفت» شد و فضایی را فراهم ساخت که بعد از پخش این قطعه من به مردم و جامعه هنری کشور معرفی شوم.
وی در راه این گفتگوی رسانه ای بود که در پاسخ به پرسشی در خصوص این که آیا فیلم «سام و نرگس» شما را به مردم معرفی نمود یا موسیقی بابک بیات و خوانندگی مسیر مؤثری برای معرفی هرچه بیشتر فیلم به مردم شد، اظهار نمود: من با این دیدگاه دوم بیشتر موافقم چونکه از ساخت موسیقی گرفته تا ترانه اهورا ایمان مجموعه درجه یکی هستند که منجر به بهتر شنیده شدن این آهنگ به خوانندگی من شدند. به اعتقاد من در آن برهه زمانی همه چیز دست به دست هم داد که صدای من و دردهایی که در آن روزگار داشتم، دردهای بابک بیات و دردهای اهورا ایمان منجر به تولید قطعه «دلم گرفت» شود.
وی در گفتگوی رسانه ای دیگری بود که درباره ی نحوه حضور تعداد کمی از خوانندگان در موسیقی تیتراژ سریال ها و آثار سینمایی اظهار داشت: واقعیت این است که برای انتخاب خواننده تیتراژ، فقط و فقط شخص آهنگساز باید تصمیم بگیرد. اگر مرحوم بابک بیات زنده بود و روی این مورد پافشاری می کرد، بطور قطع هنرمندانی که کار فاخر تولید می کنند، شرایط بهتری در این عرصه داشتند، ولی حالا متأسفانه تیتراژ سریال ها و فیلم های سینمایی بیش از آنکه یک اثر هنری به حساب بیاید، یک تیزر تبلیغاتی برای عواملش شده است که یکی از این عوامل خواننده است.
حامی خاطرنشان کرد: خواننده ای که می تواند بواسطه خواندن یک تیتراژ یا چند کار میانی برای یک سریال یا فیلم، کنسرتهای یکی دو سال آینده اش را تضمین کند، سرمایه گذاری می نماید و با خرید تیتراژها خودش را بر سر زبان ها می اندازد. جالب این که در این فضا تهیه کنندگان و کارگردان ها هم روی درآمدی که از فروش تیتراژ اثر تصویری شان دارند، حساب می کنند! یعنی دراین میان تیتراژ که قرار بود یک اثر هنری تلفیقی باشد که به رشد هر ۲ هنر کمک نماید، تضمینی برای بقای خواننده در دنیای موسیقی و منبع درآمدی برای تهیه کننده و کارگردان های سینما شده است.
به هر ترتیب موسیقی تیتراژ فیلم سینمایی «سام و نرگس» یکی از جریان سازترین آثار موسیقایی در رابطه با تیتراژهاست که توانست تا حد زیادی در ارتقای سطح کیفی تولید تک آهنگ ها و آثار موسیقایی آن روزگار خصوصاً در عرصه موسیقی پاپ به عنوان یکی از مهم ترین ها مطرح شود. شرایطی که متأسفانه در سالهای اخیر به پررنگی روزهای درخشان موسیقی پاپ پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیست و می توانست در صورت توجه بیشتر در موقعیت بهتری قرار گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب