بیان حقیقت وظیفه هنر خلاقیت کار هنرمند نیست!
به گزارش ال مور، نشست نقد و گفتگو در رابطه با هویت و نوآوری در نگارگری معاصر به بهانه برگزاری نمایشگاه بر و برگ رنگین حسین عصمتی با حضور این هنرمند، محمدعلی رجبی دوانی پژوهشگر هنر و فواد نجم الدین برگزار گردید.
به گزارش ال مور به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، نشست نقد و گفتگو در رابطه با هویت و نوآوری در نگارگری معاصر به بهانه برگزاری نمایشگاه «بر و برگ رنگین» حسین عصمتی با حضور این هنرمند، محمدعلی رجبی دوانی نگارگر و پژوهشگر هنر و فواد نجم الدین عضو هیأت علمی دانشگاه علم و فرهنگ در نگارخانه لاجورد برگزار گردید. در شروع این نشست، حسین عصمتی هنرمند نگارگر به بررسی ابعاد مختلف نوآوری در نگارگری پرداخت و آنرا در ۲ سطح اصلی معرفی نمود که سطح نخست، سطح کلی است که به هنرمندان و جامعه هنری می پردازد و سطح دوم، سطح شخصی که در آن شیوه و سبک هنرمند مورد بررسی قرار می گیرد. عصمتی به اهمیت مفهوم هویت در نوآوری اشاره نمود و اظهار داشت: هویت برای ما چارچوبی است که باید به آن دقت کنیم، اما در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا این چارچوب محدودیت بشمار می رود یا نه؟ آیا لازم است که هویت در آثار هنری حفظ شود یا می توانیم با نگرشی جهانی تر به مبحث نگاه کنیم؟ همینطور سؤال بنیادین اینست که اصلاً هویت چیست و چه جایگاهی در فرایند نوآوری دارد؟
رجبی دوانی: خلاقیت کار هنرمند نیست!
محمدعلی رجبی دوانی نگارگر و پژوهشگر هنر در قسمت دیگر این نشست اظهار داشت: ما در طول تاریخ همیشه جهانی فکر و ایرانی عمل کرده ایم. تفکر هیچگاه محدود نیست و نمی توان آنرا مستقل در جا و مکان دانست ولی از آنجائیکه مبنای تفکرحقیقت است نسبت به زمان، همیشه تغییراتی دارد. بشر در ادوار مختلف نسبت به حقیقت حساسیت هایی نشان داده که سبب شده جلوه های آن حقیقت در آثار هنری ظهور کند. برای نمونه در تفکر اسلامی همیشه مبنا وجود دارد ولی جلوه هایش در زمان مختلف متفاوت می باشد. بر همین مبنا ما می توانیم تا وقتی که تاریخ تاریخ است هنر اسلامی داشته باشیم ولی نه به یک شکل. وی اظهار داشت: شرایط اجتماعی تابع اندیشه ها بوده است و این اندیشه ها هستند که شرایط را مشخص می کنند. در عالم هنر همواره باید به جشم و جان هنر دقت نماییم. هنر با عالم خیال سر و کار دارد و در عالم خیال سیر می کند. رجبی دوانی بیان نمود: هنر ساحت نیست، چیدمان نیست که آنرا بچینیم یا بسازیم، هنر حتی معطوف به اراده هنرمند هم نیست بلکه هنرمند خویش را به حقیقت می سپارد و آن حقیقت او را می گرداند. کار هنری کار زوری و الزامی نیست و نمی شود دل در جایی باشد و هنرمند به یک شکل دیگر عمل کند ازاین رو همه اختلاف ها بر سر اینست که دل به کجا می بندیم. وی تصریح کرد: فرهنگ ما فرهنگی است که دل به حقیقت می سپارد و همه این مقام صادق است و صدق جزو شرایط اصلی فرهنگ و هنر ما است. هنرمند هرآنچه خداوند به او بگوید را به می گوید. این هنرمند نگارگر در توضیح خلاقیت اظهار داشت: خلاقیت کار هنرمند نیست. مگر ما از عدم چیزی را بوجود می آوریم که نام خویش را خالق می گذاریم؟ ما آن چه که وجود دارد را ترکیب می نماییم ازاین رو نام کاری که انجام می دهیم ابداع است. ابداع به معنای نوآوری. وقتی هنرمند اثری را ابداع می کند در اثر می میرد. وی در فرهنگ ما با عالم خیالی که سیر به سمت حقیقت است سر و کار دارد و آن هم امری است که متعالی سیر می کند. عالم خیال هنرمند را تا سر حد شهود و جایی که حقیقت را مشاهده کند، می برد. هنرمند با خیال تا مرز عالم شهود می رود و در آنجا خیال باز می گردد. با ترک خیال هنرمند می ماند و مشاهده حقیقت. وی بیان نمود: وقتی هنرمند از عالم شهود باز می گردد آغاز به بازسازی می کند و مشاهده قلبی خود از حقیقت را در چارچوب اثر هنری نشان داده است. بنابراین هم اثر هنری نشانه می شود که نشانگر حقیقتی که هنرمند دیده است. در مقابل ما هم از راه اثر هنری از هنر پرسش می نماییم. وظیفه هنر بیان حقیقت است؛ حقیقتی که می خواهد تعالی و خودنمایی کند.
سیر و سلوک هنرمند
وی به اسفار اربعه و سیر و سلوک هنرمند اشاره نمود و اظهار داشت: هنرمند به سفر چهارگانه می رود تا به غایت اثر هنری اش برسد. نخستین سفر، سیر از خود است یعنی هنرمند باید در آغاز از خود بیرون رود. سفر دوم به مشاهده حقیقت رفتن است که با خیال میسر می شود. در این مرحله هنرمند با حقیقت یگانه می شود. در مسافرت سوم به اثر هنری می رسد یعنی هنرمند در این مرحله سیر خویش را انجام داده است. در مسافرت چهارم هنرمند با اثرش بینندگان را بسمت حقیقتی که مشاهده کرده، راهنمائی می کند و این یعنی با خلق به سمت حقیقت رفتن. این پژوهشگر هنر بیان نمود: هنرمند ایرانی با مطالعه و رنجی مقدس در کار نگارگری سیر و سلوک انجام می دهد تا این که هنر به جانش می نشیند و بعد آنرا با خود و در عالم خیال به مراتب اشاره شده، می برد. ابزار هنرمند تجربیاتی است که در نگارگری ایرانی کسب کرده و بعد از آن به شکل جدید تبدیل گشته است.
نگارگری هویت دارد
ایشان در ادامه سیر تحولات نگارگری در تاریخ را بیان کرد و خاطرنشان کرد: اثر نگارگری که بر مبنای سیر به دست آمده دیگر اثری قدیمی نیست بلکه اثری جدید است ازاین رو نگارگری امکان این را دارد که به شکل نوین خویش را نشان دهد. رجبی دوانی اظهار داشت: هنر وسیله نیست بلکه شأن فراتری دارد ولی هنرمند محل تجلی است، او آیینه است و مهم می باشد که خویش را در مقابل چه وضعیتی قرار دهد تا در آن حقیقت متجلی شود. پس راه بسته نیست و میتوان صورت های نوین نگارگری داشت. نکته دیگر اینست که چون نگارگری تاریخ دارد و از منبعی شروع شده، هویت دارد و چون هویت دارد آینده هم دارد و این آینده ناگفته هایی برای آیندگان می گذارد. به عبارتی هنر اصیل ریشه در قدیم دارد و در هر زمان حرف جدیدی را مطرح می کند و یک ناگفته برای آیندگان می گذارد و این صرفاً در سنت وجود دارد.
نگارگری متوقف در زمان نیست
وی با اشاره به اینکه هنر نگارگری متوقف در زمان نیست بحث آداب معنوی را بیان کرد و به اهمیت شناخت آن که تحت عنوان فتوت نامه اشاره شده، تأکید نمود. در قسمت پایانی این نشست، فؤاد نجم الدین عضو هیأت علمی دانشگاه علم و فرهنگ، به مبحث بدعت و نوآوری در هنر پرداخت و آنرا از منظر فرهنگ بصری ایرانی بررسی کرد و ضمن اشاره به حساسیت ویژه ایرانی ها نسبت به جزئیات فرهنگی، بخصوص فرش، اظهار داشت: هر ایرانی کوچک ترین تغییر در فرش را به خوبی تشخیص می دهد؛ این حساسیت نتیجه زیست مشترک ما است و میتوان آنرا فرهنگ بصری ایرانی نامید. وی، فرهنگ بصری را به مثابه دیلمی دانست که هر فرد ایرانی می تواند به آن نزدیک یا دور باشد و خاطرنشان کرد: هیچ انسانی با زیست فرهنگی مشابهی وجود ندارد. نجم الدین با نقل قول از سیدحسین نصر، در رابطه با تعریف هنر سنتی در سده هفتم هجری، اضافه کرد: هنر سنتی بیشتر به مستندسازی تاریخ، ثبت پرتره ها و انتقال تجربیات مربوط است. عضو هیأت علمی دانشگاه علم و فرهنگ سپس به تحولات جهان بصری و تغییر نقش تصویر اشاره نمود و در انتها اظهار داشت: در بحث هنر باید دید، جهان تصویری ما چه واکنش هایی به تغییرات نشان داده و آیا نقش جدیدی به دوش تصویر گذاشته ایم یا نه، و این که آیا تجربه زیبایی شناختی جدیدی در این راه شکل گرفته است یا خیر. نجم الدین در انتها این نشست به خصوصیت های شاخص آثار حسین عصمتی که در نگارخانه لاجورد روی دیوار رفته پرداخت.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران عزیز ال مور در مورد این پست
نظر شما در مورد این مطلب ال مور
نام:
ایمیل:
نظر شما:
سوال:
= ۲ بعلاوه ۲